Sirius'un laneti ve Cehennem sıcakları: Sedat Kaya yazdı

SEDAT KAYA / YENİÇAĞ

Sirius gökyüzünün en parlak yıldızlarından biri.
Antik Yunanlılar koydu bu ismi.
Sirius "kavurucu" demekti.
Türkler Akyıldız adını verdiler ona, Araplar Şir'a.
Tarih boyu hemen hemen tüm kültürde kutsandı Sirius.
Bazı bölgelerde Tanrı kabul edildi, bazılarında cehennemin bekçisi.
Binlerce yıl Sirius kuzey yarım kürede Temmuz ayında doğuyor.
Yani bugünlerde.
Ve onun doğuşuyla birlikte aşırı sıcaklar ve yangınlar başlıyor.
Romalılar bu döneme Sirius'un Köpek Takımyıldızı'nda olması nedeniyle “köpekyıldızının günleri” anlamını taşıyan "Dies Caniculares” adını verdiler.
Yüzlerce yıl sıcaktan ve yangınlardan kurtulabilmek için binlerce kahverengi köpek kurban ettiler.
Ama MS 64'te böyle bir Temmuz sıcağında Roma'nın o tarihi yangında kül olmasını önleyemediler.

Tıpkı Efesliler'in M.Ö. 356 yılının 21 Temmuzunda, dünyanın yedi harikasından biri olan Artemis Tapınağı'nın tamamen yanmasını önleyemedikleri gibi.
Sirius'un Temmuz ayında doğmasıyla başlayan bu aşırı sıcak dönem diğer Avrupa kültürlerini de etkiledi.
İngilizler "Dogdays", Almanlar "Hundstage", İspanyollar "Dia de Perros", Amerikalılar ‘Dog Day Afternoon’ dediler.
Araplar da "eyyâmu’l-kelb”
Köpek günleri, Sirius günleri yani.
Osmanlılar ise çok sıcak günler anlamına gelen "Eyyam-ı Bahur"

Çin kültüründe de sevilmezdi Sirius, çünkü cehennemi hatırlatırdı. Antik Çinlilerin köpekleri katlettikleri festival yine Sirius ile ilişkiliydi.

*. *. *

İçinde bulunduğumuz ay "Temmuz"un ismi Dumuzi'den geliyor.
Dumuzi Sümerler'in Çoban Tanrısı'ydı.
Sümer mitolojisine göre Dumuzi Bereket Tanrıçası İnnana ile yaşadığı aşk gerekçesiyle diğer tanrılar tarafından cezalandırıldı, yeraltına cehenneme gönderildi.
Sümerliler Dumuzi'nin her yıl bu dönem yeryüzüne çıktığına ve beraberinde cehennem sıcağını ve ateşini yanında getirdiğine inanırdı.
Dumuzi ismi Mezopotamya ve ortadoğu kültürlerinde zamanla Dumuzid, Tammuz, Tamuz ve Temmuz olarak benimsendi.

*. *. *

Temmuz'un ortasındayız.
Sirius gökyüzünde doğdu.
Dumuzi yeraltından çıktı.
Binlerce yıllık döngü devam ediyor.
Aşırı sıcaklar ve yangınlar dünyayı sarmış durumda.
Meteoroloji uyardı.
Türkiye bu hafta aşırı sıcaklardan kavrulacak.
Özellikle Antalya, Aydın ve Manisa bölgelerinde termometreler 45 derecenin üstüne çıkacak.
Eski kültürler bize önemli mesajlar bıraktılar.
Bunları "aman canım mitoloji" diyerek küçümsemek yerine dikkate almak gerekiyor.
Aşırı sıcaklara ve yangınlara karşı tedbirli olalım.