Irak’ta IŞİD’in ilerleyişinin Kürt bölgesine dayanması ve bu bölgeyi de tehdit altına alması, özellikle Kürtlerin yakın müttefiki olan ABD’yi tedirgin etmiştir. IŞİD’in Suriye’de zemin bulmasına ve oradan Irak’ın Sünni bölgesine uzanmasına, Musul’u işgal etmesine, bölgedeki hızlı ilerleyişine ve yarattığı vahşete oldukça sessiz kalan ABD, iş Kürtlere geldiği zaman duyarlılık göstermiş ve IŞİD’in ilerleyişini durdurmak için bir seri hava operasyonlarına başlamıştır.
Bunun anlamı; ABD’nin bölünmüş Suriye ve Irak’ın Sünni bölgelerinde bir Sünni yönetime rıza gösterdiği, hatta halifelikle de bunun güçlendirilerek bölgede kendine müzahir bir yönetim kurulmasına yeşil ışık yaktığı, ancak işlerin kendi düşüncesinin dışına çıkması karşısında harekete geçtiği şeklindedir.
***
ABD’nin bu düşüncesinin değişmesinde, IŞİD’in uyguladığı vahşetin dayanılamayacak boyutlara ulaşmasının, ABD’nin ön gördüğü sınırları aşmasının, Kürt bölgesine ulaşmasının ve petrol sahalarına hâkim olarak aşırı güç kazanma durumunun ortaya çıkmasının rol oynadığı değerlendirilmiştir. Dahası, IŞİD’in aşırı güçlenmesinin ve uygulamalarının yeni bir Taliban ve El-Kaide örneğini çağrıştırmasının da bu düşünce değişiminde etkili olduğu anlaşılmıştır. Nitekim Obama’nın bu konudaki demecinde, bölgede teröristlerin ABD’ye saldırmak için kullanacakları kalıcı bir yuvaları olmasını engelleyeceklerini ifade etmesi bu düşünceyi güçlendirmiştir.
Vatikan dahi devreye girerek, Atatürk’ün kurduğu modern Türkiye’de halifeliği kaldırmasının önemine ve isabetine dikkat çekmiştir. Bu durum, IŞİD’in elinde bulunduracağı halifelik gücünün bölgede ne kadar tehlike yaratacağının anlaşıldığını göstermektedir.
***
Suriye’de Esad’ı devirmek için oluşturulan Özgür Suriye Ordusu’na(ÖSO) Türkiye’nin, silah ve mühimmat da dahil her türlü yardımda bulunduğu bir gerçektir. Ancak ÖSO içindeki İslami grupların zaman içinde IŞİD saflarına katılmasıyla, ÖSO’ya Türkiye tarafından yapılan yardımların bir kısmının da bu vesileyle IŞİD’in eline geçtiği anlaşılmaktadır. Bu durumda IŞİD’e Türkiye tarafından, istemeyerek de olsa, dolaylı yardım yapılmış olmaktadır. Ayrıca IŞİD’e Türkiye’den de olmak üzere birçok Sünni İslam’ın, cihat adına, savaşçı olarak katıldıkları da bilinmektedir. Bu nedenle Türkiye’ye olası IŞİD tehdidinin içeriden de destek bulması tehlikesi mevcuttur. Konunun bu yönüyle de değerlendirilmesi gerekir.
Bugünlerde ABD, IŞİD’le mücadelede kullanılmak üzere peşmerge kuvvetlerine silah, mühimmat, malzeme, araç ve gereç yardımında bulunmaktadır. ABD, her ne kadar bu yardımların Irak’a yapıldığını beyan etse de, yardımın bugüne kadar yapılmayıp, IŞİD’in Kürt bölgesine dayanması ve bu bölgede ciddi tehdit oluşturulmasından sonra yapılmasını, ABD’nin Kürt bölgesinin güvenliğinin sağlanmasındaki hassasiyetinin dışında düşünülmesi mümkün değildir.
İşin en can alıcı noktası da PKK’nın durumudur. Bilindiği üzere PKK, IŞİD’le mücadelede peşmergeyle beraber hareket etmekte ve aynı saflarda mücadele vermektedir. Bir nokta da ABD’nin, IŞİD’le yaptığı mücadele için peşmergeye sağladığı her türlü malzeme desteğinden PKK da yararlanmaktadır. Bu durumda PKK, ABD’den resmen yardım almakta ve Peşmergeyle birlikte IŞİD’e karşı verdiği mücadeleyle de legal bir konum kazanmış olmaktadır. Gelinen aşamanın, çözüm süreci denen Türkiye’nin bölünme süreci müzakerelerinde PKK’ya, istenmese de avantaj yaratacağı hesaba katılmalıdır. Tabii bu durum, ilgililerin umurundaysa geçerlidir.
***
IŞİD’in Suriye’deki otorite boşluğundan istifade ederek Sünni bölgesinde ortaya çıktığı ve hayat bulduğu bilinmektedir. Irak’ta da buna benzer şekilde, ABD’nin Kürt bölgesi dışındaki bölgelere önem vermemesi, Maliki yönetiminin de Irak’ta bütünlüğü sağlayacak politika yerine özellikle Sünnileri dışlayan bir politika izlemesi, Sünni bölgesinde bir boşluk oluşmasına sebep olmuştur. IŞİD’in bu boşluktan yaralandığını da hesaba katmak gerekmektedir. Bu nedenle Irak’taki yeni yönetimin bu durumu dikkate alarak davranmasının, IŞİD tehdidinin giderilmesinde de etkili olacağı değerlendirilmektedir.
