İhracatcı ağlıyor, parasını dövize yatıran kan ağlıyor.
İyi de bu döviz neden böyle düşüyor?
Dövizdeki bu düşüş Türkiye’ye ne kadar yarıyor?
Gerçekten YTL’nin bu kadar değerli olması gururumuzu okşamalı mı?
İşte bu sorular Türkiye’nin yeniden gündemine oturdu.
Türkiye ciddi bir kur krizi yaşıyor.
ABD Doları neredeyse 1 YTL olacak!
Öncelikle şunu belirteyim, Türkiye gibi bir ülkenin parasının değerli olması yararına değil zararınadır.
Klasik olacak ama bilinen en önemli olumsuz faktör ihracatın olumsuz etkileneceği, ithalatın patlayacağı...
Şu anki ekonomi yönetimi hemen savunma yapıyor:
İyi de dövizdeki düşüşe rağmen ihracatımızda patlama var.
Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen ve TİM Başkanı Oğuz Satıcı’nın aylık şovları ile açıklanan rakamlar adeta AKP politikasına destek verme amacı taşıyor.
İhracatçı bir ay önce ihracat bağlantısını 1 euro=1.980 YTL’den yaptı. Ona göre maliyet hesabı yaptı ve teklif verdi. Kaba bir hesapla 100 euro’luk bir iş karşılığında 198 YTL alacağını hesap ederek teklif verdi. İşi aldı ve başladı üretime.
Son bir ayda Türkiye’de ne oldu?
Elektriğe yüzde 25 zam geldi. Akaryakıt zamlandı. Nakliye maliyeti arttı. Buna rağmen ihracatçı işini tamamladı ve paketleyip malı yolladı. Bir ay önce anlaştığı 100 euro’yu alıp, işçi ücretini ödemek, vergisini vermek, elektrik ve su parasını yatırmak için bozdurdu.
Eline sadece 170 YTL geçti. İş bağlantısını yaptığında 100 euro 198 YTL yapıyordu. 28 YTL zararı oldu. Zaten Çin’den dolayı büyük rekabet yaşayan Türk ihracatçısı iş alabilmek için yüzde 10 gibi oldukça düşük kâr marjıyla çalışıyor. Kurdaki bu sert düşüş ihracatçının kârını aldığı gibi onu zarara da soktu.
Şimdi siz söyleyin bu şartlarda Türkiye daha ne kadar ihracat yapar?
Olaya bir başka pencereden bakalım. İthalat penceresinden.
Bugün tam bir ithal ürün cenneti Türkiye. Her yerde Çin malı. Sıcakların hüküm sürdüğü bu yaz aylarında tam bir klima satış patlaması yaşandı. Yerli klima satışı 100 adet ise Çin malı klima satışı 1 milyon adet.
Doğal olarak yerli şirketler de maliyet düşürmek ve rekabet edebilmek için fabrikasını kapatıp Çin’den ürün getirip satacak. Şu an dev holdinglerin yaptığı gibi...
Üretme, ithal et sat... Üstelik daha çok kazanırsın.
Sonra gazetelerde şu haberler çıkar. 3 milyon üniversiteli, 6 milyon liseli işsiz.
Elbette işsiz olacak.
Bütün bunlar kurdaki düşüşün olumsuz etkisi.
İyi de neden düşüyor bu döviz sorusuna gelince:
AKP’nin sıcak para politikasından. Dünyada en yüksek faiz veren ülke olmamız Türkiye’yi kısır bir döngüye soktu. Döviz yükselince hemen yurtdışından ülkemize para geliyor ve faize yöneliyor. Bu da aşırı döviz satışından dolayı kuru aşağı çekiyor.
Yine örnek vermek gerekirse 1 ay önce Türkiye’ye 100 euro sokan bir yabancı buna karşılık 198 YTL aldı. Bunu da yüzde 23 faizle devlete borç verdi. Şu an bile parasını geri aldığında hem 1 aylık faizini alacak hem de 1.980 YTL’den sattığı euro’yu çok aşağılardan 1.700 seviyesinden alacak.
Bu kısırdöngü olduğu sürece Türkiye’de yabancı vurgunu bitmez, en önemlisi döviz yükselmez.
