1999 yılındaki Marmara depreminde hemen sonra İstanbul''da büyük tartışma başladı.
Bugün hayatta olan ve olmayan isimler İstanbul''da yaşanacak depremin tehlikesini anlattı. Senaryolar yazıldı, kaç binanın çökeceği ve kaç binanın içinde kaç kişinin öleceği bile hesaplandı.
Aradan 24 yıl geçti. Öyle ki Avcılar''da kolonları zarar gören o binalar bile insanlarla doldu hatta o dönem kimsenin almadığı binaları bugün 7 milyon liraya hatta 10 milyon liraya alanlar var.
Yani İstanbul''daki deprem tehlikesini depremden depreme hatırlıyor ve sonrası kaldığımız yerden devam ediyoruz.
Kentsel dönüşüme gelince ne İstanbul ne de vatandaş bir adım mesafe alamadı.
Öncelikle vatandaş kendi dairesinin kentsel dönüşüme girmesini büyük bir rant kapısı olarak gördü.
1 dairesi 2 daire olacak, devlet ya da belediye eski, yıkılmak üzer olan daireyi ona bedava yenileyecek.
Kentsel dönüşüme böyle baktı.
Belediyeler bu işi sadece birkaç proje ile sınırlı tuttu. Öyle büyük bir seferberlik ilan etmedi.
Rantı yüksek bölge ve arsası olan yerler tercih edildi.
Yani tam bir fırsatçılık ve beraberinde çözümsüzlük.
Mesela Tozkoparan...
Şu anda kentsel dönüşümün en sancılı olduğu bölge...
Arsası olan binalar zorla yıkıldı ve orada proje başladı. Aynı bölgede binlerce dairenin olduğu bloklarda kentsel dönüşümün adı bile geçmiyor. Dere üzerinde kurulu bu binalara neden kentsel dönüşüm gitmiyor?
Çünkü rant yok.
Arsası yok.
İşte Türkiye''deki, dahası İstanbul''daki kentsel dönüşüm kafası bu!
Yani ev sahibi de sorunu çözmekle mükellefte rant kafasında olursa ortaya ilk depremde felaket yaşamaya aday bir ülke gibi şehir çıkar.
Bu işin çözümü devlet eliyle değil, devletin desteği ile yurt dışından bulunacak çok ucuz krediyle ancak olur.
Gerekirse devlet bu kredinin faizini sübvanse edip, uzun yıllara yayılacak bir kaynak bulmak zorunda.
Sadece Maraş merkezli depremin bu ekonomiye 100 milyar dolar civarında zararının olduğunu düşünürseniz Marmara''da bu hasarın boyutunu siz hesaplayın.
Oysa bu iş için 10-15 milyar dolarlık bir dış kredi yeterli.
