Cumhurbaşkanı, TSK'nın Suriye'ye girme amacının Esad'ın hükümranlığına son vermek olduğunu ifade etmiş, bu sürpriz açıklama, çeşitli tereddütlere ve şaşkınlığa yol açmıştır.
Fırat Kalkanı Harekâtı'nın amacı neydi?
IŞİD tehdidinin sınırımıza dayanmasıyla mermiler, artık kasıtlı olarak sınır şehirlerimize atılmaya başlanmış, bunun yanında terör olaylarının da meydana gelmesi tehdidi artırmıştır.
Bu tehdit karşısında, Rusya'yla yaşanan uçak krizinden dolayı uzun bir süre buna verilen cevap da sınırlı olmuştur. Krizin sona ermesini müteakip, Türkiye'nin eli rahatlamış ve Fırat Kalkanı Operasyonu gerçekleştirilmiştir.
Harekâtın amacı, IŞİD tehdidini sınırlarımızdan uzaklaştırmak, yeterli bir sahanın elde edilmesinden sonra bu alanda güvenli bir bölge yaratmak, mümkün olursa mültecilere bu bölgede güvenli bir yaşam sahası oluşturmak olarak açıklanmıştır.
Ayrıca bizim için hepsinden de önemli olan, PYD kantonlarının birleşerek yekpare bir koridor oluşturmasını önlemek de harekâtın amacı olarak belirtilmiştir. Harekât bu amaçlara uygun olarak sürdürülmektedir.
Harekâtın amacı değişti mi?
Kudüs toplantısında Cumhurbaşkanı, Suriye'de ölümlerin 1 milyona ulaştığını, BM Güvenlik Konseyi'nin bu konuda adım atmadığını, sabredildiğini, en sonunda dayanılamadığını, Suriye'nin topraklarında gözümüzün olmadığını, toprakların gerçek sahiplerine verilmesi, adaletin tesisi ve devlet terörü estiren zalim Esad hükümranlığına son verilmesi için Suriye'ye ÖSO'yla birlikte girildiğini ifade etmiştir.
Türkiye'deki yönetimin, Suriye konusunda başlangıçtaki politikasının, Esad yönetimini devirmek üzerine şekillendiği malumdur. Bugüne kadar Esad konusundaki düşüncelerin değişmediği de bilinmektedir. Ancak Fırat Kalkanı Operasyonu'nun amacının, başlangıçtaki açıklamayla şimdiki söylemi arasında fark olması çelişki yaratmıştır.
Bu durumda harekâtın amacının değişime mi uğradığı, yoksa bu açıklamanın operasyon esnasında askerimize yapılan hava taarruzunun Suriye tarafından gerçekleştirildiği kanaatiyle, Suriye'yi hedef alacak şekilde kasten mi yapıldığı, yoksa iç politikaya veya başka bir maksada mı yönelik olduğu anlaşılamamıştır.
Bu açıklama Rusya, İran ve Suriye'yle krize neden olabilirdi
Açıklamayla ilgili olarak, Kremlin sözcüsü açıklamayı sürpriz olarak nitelendirmiş, açıklamanın ciddi ve öncekilerden farklı olduğunu, Ankara'dan açıklama beklediklerini söylemiştir. İran'dan da tepki gelmiştir.
Bu açıklamanın, uçak kriziyle zora giren, ekonomik, siyasi ve askeri açıdan sıkıntı yaratan Rusya'yla ilişkileri tekrar zora sokacağı beklenebilirdi. Açıklama, Suriye yönetimini destekleyen İran'la ilişkilerimizi bozabilir, hatta Suriye'ye karşı resmen savaş ilanı anlamına bile gelebilirdi.
Bu konunun, Cumhurbaşkanı'nın Putin ile yaptığı son telefon görüşmesinde ve Rus Dışişleri Bakanı'nın Türkiye ziyaretinde ele alınarak yumuşatıldığı anlaşılmaktadır. MGK toplantısı açıklamasında durum düzeltilmeye çalışılmış, Cumhurbaşkanı da yeniden açıklama yapma ihtiyacı duyarak muhtarlar toplantısında "Fırat Kalkanı'nın hedefi herhangi bir ülke veya kişi değil sadece terör örgütleridir. Kimsenin şüphesi olmasın, kimse de başka yere çekmesin" diyerek kriz çıkmasını önlemiştir.
Ne yapılmalıydı?
Akılda bulunsa da, böyle bir niyet açıklanmamalıydı. Fırat Kalkanı Operasyonu, ÖSO'ya fazla dayanmadan, yeteri kadar güç tahsis ederek, Afrin ve Menbiç'i de kapsayacak şekilde çok kısa sürede sonuçlandırılmalıydı.
Suriye politikasında sonradan da olsa, geç kalmadan, Suriye yönetimi, Rusya ve İran'la iş birliği içinde hareket edilmeliydi. Suriye'nin bütünlüğü ve yönetimin kontrolünün, IŞİD ve PYD tehdidine de engel olabileceği bilinciyle hareket edilmeliydi. El-Beşir'e bile tolerans gösteren iktidar, ülke menfaatleri açısından bu açılımı yapmalıydı.
Böylece, Suriye'nin bölünmesi konusunda anlaştığı değerlendirilen ABD ve Rusya'nın bu oyunu akamete uğratılmalıydı.
Şimdi ne yaptığımız pek anlaşılmıyor. Ancak hâlâ bu fırsat önümüzde duruyor.
