Anayasa referandumu şimdiye kadarki en yüksek katılımlı seçim olabilir… İlgi ve kararlılık, özellikle 'hayır' tarafında çok daha yüksek… 2010 referandumunda katılım yüzde 77'ydi ve bu 'evet'in işine yaramıştı… Önümüzdeki referandumda katılım yüzde 90'ın üzerine çıkabilir… Bu, 'hayır'ın lehine bir durumdur…
HDP Meclis'te 'hayır' oyu kullanmadı… O çizgi 2010 referandumunda sandığı gitmemiş ve o günkü 'evet'in önünü bir anlamda açmıştı… 'İki taraf' da pazarlık siciline ve tecrübesine sahip… Anlaştıktan sonra organize etmeleri bir saatlik iş… Son anda HDP sandığa gitmeme kararı alırsa kullanılan toplam oy sayısı düşebilir… Bu, 'evet'in lehine bir durumdur…
Ekonomik sıkıntı 2002'den bu yana en ağır dönemine girdi… Medya, şişmiş konut ve turizm reklamlarından geçilmiyor… Durgunluk had safhada, gelecekle ilgili belirsizlik insanları fazlasıyla etkiliyor… Döviz tutulamıyor… Henüz seçmenlerin tamamı bu krizden etkilenmemiş olsa da nispeten etkilenenlerin her gün artması dengeyi bozacaktır… Bu 'hayır'ın lehine bir durumdur…
'Evet' tarafını görünürde 'AKP-MHP ortaklığı' temsil ediyor… Kampanyanın 'amiral gemi'si AKP'nin 2002'den beri girdiği bütün seçimleri kazanmış olması psikolojik üstünlük sağlayabiliyor… Karşı tarafta da bazı kesimlerde yılgınlığa kapı aralayabiliyor… Bu 'evet'in lehine bir durumdur…
15 Temmuz darbe girişimi nedeniyle büyük oranda tutuklamalar, açığa almalar ve işten çıkarmalar yaşandı… Bunların içinde haklı şekilde tutuklananlar ve işten atılanlar olduğu gibi, iftira, husûmet, zan gibi gerekçelerle de ciddi sayıda insan mağdur oldu… Erdoğan'ın 'at izi it izine karıştı' sözü de bunu doğrulayıcı nitelikteydi… Daha önce büyük oranda AKP'ye oy vermiş ve bugün aileleriyle birlikte sıkıntıya düşen yüzbinlerin tavrı önemli… Bu, 'hayır'ın lehine bir durumdur…
Referandumu 18 maddelik bir anayasa değişikliği olarak değil de "Erdoğan'a evet mi, hayır mı?" şeklinde kabul eden ve içerikle hiç ilgilenmeyen milyonlar var… Referandumda 'hayır' diyecek olanların ezici çoğunluğu neye 'hayır' diyeceklerini bildikleri hâlde, 'evet' diyeceklerin ezici çoğunluğu neye 'evet' diyeceğini umursamıyor… Bu kesim 'hayır' verecek olanları 'Erdoğan düşmanı' olarak tanımlıyor ve onların "Erdoğan gitsin de ne olursa olsun" düşüncesiyle hareket ettiklerini zannediyor… Bu, 'evet'in lehine bir durumdur…
Daha önceki seçimlerde karşı tarafı blok göstermeyi tercih eden ve bunda da başarılı olan bugünkü 'evet' tarafı "CHP, MHP, HDP, PKK, DHKP-C, FETÖ hep aynı yerden emir alıyor" propagandasını tercih etmişti… Hatta CHP, MHP ve HDP için 'ruh üçüzleri' diyorlardı… Bugün şartlar değişti, o 'takım'dan MHP'yi çıkardılar, IŞİD'i eklediler ve yine aynı dili kullanıyorlar… Daha önce yiyen kitleleri düşündüğümüzde bu 'evet'in lehine bir durumdur…
'Hayır' tarafını 'sol'dan ve 'terörseverler'den ibaret gösterme stratejisi 'evet' tarafı için hayatî önem taşıyordu… Siyasî iktidarın daha önce çözüm süreci fiyaskosuna imza atmış olması ve 15 Temmuz'da darbesi teşebbüsüne muhatap oldukları yapıyla 'Allah affetsin'le sonuçlanan inanılmaz işbirlikleri, bu stratejiyi temelsiz hâle getiriyor… Bu, 'hayır'ın lehine bir durumdur…
'Evet' tarafı için 1 Kasım 2015 seçimlerinde çıkan yüzde 50'lik AKP ve yüzde 12'lik MHP oyu muhakkak ki özgüven açısından önemliydi… 'AKP-MHP bir yana CHP-HDP ve FETÖ' bir yana propagandasının etkili olacağı umuluyordu… Bu hesap karıştı… MHP tabanı, çözüm sürecinde yaşananları ve daha önce 'milliyetçiliği ayaklar altına almak'la övünen tavrı unutmuyor… Hesabı görmek için sandığı bekliyor… Ayrıca oy oranları düşük olsa da muhafazakâr ve milliyetçi seçmen dünyasında sembol değerleri yüksek olan Saadet Partisi ve Demokrat Parti'nin 'hayır' vereceklerini açıklamış olmaları, Büyük Birlik Partisi'nin de aynı yönde karar verme ihtimali 'hayır' lehine bir durumdur…
'Evet' tarafının propaganda araçları üzerindeki ezici üstünlüğü ve seçime doğru durumu lehe çevirme potansiyeli, kamunun imkânları, OHAL ve kazanacak tarafta olmayı seçen bir kısım seçmenin varlığı ise 'evet' lehine bir durumdur…
AKP'ye oy vermiş ama partiye daha gevşek bağlarla bağlı seçmenler var… Bunlar konunun 'Erdoğan konusu' olmadığını, referanduma gidecek anayasasın 'tek adam rejimi' dayattığını ve bunun ülkenin geleceği için hayırlı olmayacağını düşünüyorlar… Nispeten küçük bir grup olsa da dengeleri etkileyecekleri muhakkak… Bu da 'hayır'ın lehine bir durumdur…
***
Bu kadar artı ve eksiden sonra tahminime gelince: Esas belirleyici, 7 Haziran 2015'te AKP'ye oy vermeyip 1 Kasım 2015'te oy veren yüzde 9'luk kesim ile HDP seçmeninin tavrı olacak… Diğer faktörlerle birlikte hesapladığımızda 'hayır'ın çıkma ihtimali -bugünkü şartlarda- 'evet'ten yüksek görünüyor…
