Kredi kartı, bankalar için süt vermeyen ineği sağma yöntemidir” ... Bu söz, kredi kartının dünyada yeni yeni yaygınlaşmaya başladığı 1990’lı yıllarda söylenmiştir.
Aradan 20 yıl geçti.
20 yılda o kadar çok şey değişti ki! Aile faciaları, intiharlar ve ekonomik felaket. Hepsi kredi alt kültürüne sahip olmayan halkın yaşadığı sosyal facia. Konut kredisi, ihtiyaç kredisi ve araç kredisi veremediği insanları bol limitli kredi kartı ile kendisine bağlayan bankalar, bu sosyal yarayı açmıştır. Kontrolsüzce artırılan faizler ve bunları bilinçsizce kullanan bir halk.
Sonunda devlet de bu faciadan rahatsız oldu ve bu gidişata dur dedi.
Kredi kartlarında faiz oranını devlet belirledi. Yüzde 5’lerde dolaşan aylık faiz oranı, yüzde 2’ye kadar düşürüldü. Nakit çekime sınır getirildi.
Şimdi kredi kartları 1 yıl öncesine göre daha bir kontrol altında.
Bankaların kredi kart gelirlerinde düşüş var. Ancak Türkiye’deki bankalar maşallah Cin Ali. Hemen yeni icatlar ve yöntemler buldular. Çünkü onlar kararlılar süt vermeyen ineği sağmaya.
Yeni yöntemin adı Kredili Mevduat Hesabı.
Banka hiç para olmayan hesabınıza kredi tanımlıyor. Bunu yaparken elbette sizden onay alıyorlar ama hedef baskısı altındaki müşteri temsilcisi bunu öyle bir sunuyor ki, nasıl “evet” dediğinizi siz bile anlamıyorsunuz. En çok, maaş hesabı olan müşterilere açılıyor bu kredili mevduat hesabı.
2 bin lira maaşınız var bir de bakıyorsunuz ki 4 bin lira var hesapta. 2 bini maaş, 2 bin kredi elinizin altında.
İster istemez bir gün o rakamdan 1 lira dahi olsa kullanıyorsunuz. Ya da kullanılıyor. Mesela hesabınızda 2 bin lira kredili mevduat var ve siz hiç bankayla iş yapmıyorsunuz. Bir gün kapınıza icra memuru gelebilir.
Nasıl mı?..
Bankalar her ay, ya da 3 ayda bir hesap işletim ücreti alıyor. Bu ücret için eğer hesabınızda para yoksa ve kredili mevduat hesabınız varsa direkt buradan düşüyor. Eğer siz takip etmezseniz evinize gelen borç ekstresini okumadan “nasıl olsa borcum yok” derseniz, icralık bile olabilirsiniz.
Ya da kredi kart yıllık aidatınızın ödemesi otomatik olarak bu hesabınızdan ödenmiş olabilir. Daha bir çok yöntem ile bu kredili mevduat hesabını bilerek ya da bilmeyerek kullanıyorsunuz. Kredi kartı batağında olduğundan nakit çekemeyenler için ise ayrı bir intihar aracıdır.
Kredi kart faizleri devlet kontrolünde olmasına rağmen kredili mevduat kontrol dışı. Faizleri yüzde 3 ile 5 arasında değişiyor. Yani tefeci faizinden hiçbir farkı yok. Bugün İstanbul’da en vicdansız tefeciden aylık yüzde 4 ile 5 arasında faizle para alabilirsiniz.
Çaresiz insanların yeni intihar yöntemi olan bu hesaplar bankalar için büyük gelir kapısı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerinden derlenen analize göre, 2010 yılı sonu itibariyle bankalardaki kredili mevduat hesabı bakiyesi 2.8 milyar TL iken, 2011 yılı sonu itibariyle 3.7 milyar TL’ye ulaştı. 2010 yılı içerisinde sektörde değişmeyen kredili mevduat bakiyesi, 2011 yılında kademeli olarak artmaya başladı.
Sektörde, Haziran 2011 itibariyle ‘tüketici kredisi’ bakiyesi 155 milyar TL, ‘kredili mevduat hesabı’ bakiyesi ise sadece 3.1 milyar TL idi. Buna karşılık 2011 yılının ilk yarısında bankaların tüketici kredilerinden sağladığı faiz gelirleri 8.2 milyar TL, kredili mevduat hesaplarından sağladığı faiz gelirleri ise 1.24 milyar TL olarak gerçekleşti. Bankacılık sektörünün toplam kredilerden sağladığı faiz gelirleri ise 26 milyar TL oldu.
Bu verilere göre, kredili mevduat hesaplarından sağlanan faiz gelirleri; tüketici kredilerinden elde edilen faiz gelirlerinin %15’ini, toplam kredilerden elde edilen faiz gelirlerinin ise %5’ini oluşturuyor. Aynı dönemde bankaların kredi kartlarından elde ettiği faiz gelirleri 2.16 milyar TL, taksitli ticari kredilerden elde edilen faiz geliri ise 3 milyar TL olarak gerçekleşti.
BDDK’nın kredi kartı gibi, kredili mevduat hesaplarına da denetim getirmemesi halinde yakında yeni faciaları görmek kaçınılmaz olacaktır.
