Sıcak para kanalları tıkadı

Sıcak para, ülkeye giren kısa vadeli sermayeye verilen isimdir.. Kısa vadeli sermaye, adından da anlaşılacağı üzere, bir ülkede uzun süreli kalmaz.. Girdiği ekonomiyi ısıtır... Ekonomi canlanır.. Ancak aynı zamanda kırılganlığı artırır. Bu nedenlere sıcak para deniliyor. 2012 yılında Türkiye’ye giren toplam yabancı sermaye 69.7 milyar dolar oldu. Bu kadar yabancı sermaye girişi ile sıfırdan yatırım yapılmış olsaydı, Türk ekonomisi uçardı. Elbette ki yatırım aşamasında enflasyon gibi sorunlar da ortaya çıkacaktı. Ancak bu gelen 69.7 milyar doların, gayrimenkul alımlarını çıkarırsak, yalnızca 5.7 milyar doları doğrudan yatırımlar şeklinde girmiş. Kalan kısmı sıcak para ve dış borç olarak gelmiş. Bu doğrudan yatırımlar da mevcut yabancı sermaye şirketlerinin sermaye artırımı veya kârlı işletmelerin satın alınması yoluyla olmuş.
Giren paranın 40.8 milyar doları sıcak para, 16.6 milyar doları dış borç ve 4 milyar doları da kaynağı belirsiz, yani nereden geldiği bilinmeyen para olarak gelmiş.

Öte yandan, sıcak para girişi ve çıkışı oluyor. Bugüne kadar Türkiye’de birikmiş olan portföy yatırımları toplamı 179 milyar dolardır. Bunun 108.4 milyar doları borç senetleri, 70.6 milyar doları hisse senetleri şeklindedir. Eğer sıcak para elindeki kağıtları satıp çıkarsa kriz yaşanır. Tek tesellimiz bu kadar kağıdın kolayca satılamayacağıdır. Bu anlamda sıcak para da ne zaman çıkacağı belli olmayan kısa vadeli bir dış borç demektir.
Sıcak para, ekonomide kırılganlığı artırıyor... Sıcak paranın olduğu ülkelere, ciddi yabancı yatırım sermayesi gelmiyor. Sıcak paranın kontrolü de sıkıntılıdır. Söz gelimi, 1997 Tayland krizinde, 2001 Türkiye krizinde baş aktör sıcak para oldu.. Tayland’da sıcak paranın kontrolü başarısız oldu. Çünkü Tayland hükümeti sıcak para girişini sınırlamak için, gelen paranın yüzde 30’unu merkez bankasında bir yıl süre ile tutma mecburiyeti getirdi. O yıllarda Tayland’da borsa çökmeye başladı.. Tayland hükümeti 48 saat sonra bu kararını değiştirdi.. Türkiye’de 2006 yılı Mayıs-Haziran şokunda, sıcak para çıkmaya başladı.. Merkez Bankası sıcak para çıkmasın diye faizleri artırdı.. Bu yüzden daha fazla sıcak para girdi.
Sıcak para çıkmasın diye Türkiye’de kurlar düşük, TL değerli tutuluyor. Bu şartlarda cari açıktan daha fazla sıcak para girişi oluyor. Döviz bollaşıyor. Kur baskısı oluşuyor. TL daha da değerli oluyor. Bugün bile Merkez Bankası reel kur endeksine göre TL yüzde 20 dolayında daha değerlidir. TL değerli olunca, Türkiye’nin rekabet gücü düşüyor ve cari açıktan kurtulamıyor. Bu anlamda değerli para cari açığı büyümeden daha fazla etkiliyor. 2012 sonuçları bu durumu daha net gösterdi. Fert başına büyüme yüzde 1 oldu. Buna rağmen Türkiye 49 milyar dolar cari açık verdi.