Sosyal Güvenlik Kurumu’na süresi içinde ödenmeyen prim ve idari para cezası borçları sadece SGK tarafından takip edilmekle kalmıyor. Birçok işlemden yararlanmak için prim borcunu ödemek ön koşul olarak belirlenmiş durumda. En başta SGK teşviklerinden yararlanmak için geçmiş dönem prim borcu bulunmaması ve cari borçların süresinde ödenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla borçlu duruma gelindiğinde borcun birikmesinin yanına bir de teşviklerden yararlanılamadığı için artan işçilik maliyetlerinizi eklemeniz gerekiyor. Diğer yandan “borcu yoktur yazısı” alınamadığından başta inşaat ve ihaleli işler olmak üzere kamu kurumları ve bankalar nezdinde birçok işlemde aksaklık yaşanmaktadır.
SGK süresinde ödenmeyen alacaklarını zorla tahsil yoluna gidebilecek yasal yetkiye sahiptir. Bu çerçevede; teminatın paraya çevrilmesi, kefile takip işlemi yapılması, borçlunun mallarına haciz işlemi yapılması, akabinde hacizli malın paraya çevrilmesi ve borçlunun iflasının istenmesi yollarına gidilmektedir.
1-Alacağa karşın teminat verilmişse; teminatın tahsili nasıl olacak?
SGK alacağı karşılığında teminat verildiği durumlarda şayet alacak süresinde ödenmez ise; borcun 15 gün içinde ödenmesi diğer türlü verilen teminatın paraya çevrileceği borçluya bildirilecektir. Bunun üzerine verilen sürede borç yatırılmazsa teminat paraya çevrilerek alacağın tahsili yoluna gidilecektir. Şahsi kefilin teminat olarak gösterildiği durumlarda, kefile icra işlemi ödeme emrinin tebliği ile başlayacaktır. Menkul ya da gayrimenkul mal olarak alınan teminatlarda, söz konusu mallar için satış işlemi yapılacaktır. Banka teminatları ise nakde çevrilecektir. Alınan teminatın getirisi yeterli olmazsa borçlunun diğer malları için de icra işlemi yapılacaktır.
2-Ödeme emrine itiraz edilebilir mi?
SGK’ya borçların süresinde ödenmemesi üzerine 15 gün içinde borcun ödenmesi veya mal bildiriminde bulunulması istenecektir. Bunun için borçluya ödeme emri denilen yazı gönderilecektir. Ödeme emri yazısının tebliği, muhatabı ve içeriği; hukuki sonuçlar doğuracağı için önemlidir. Bu nedenle ödeme emri yazısında;
*Borcun hangi yasa kapsamında takibinin yapıldığı,
*Borcun türü (prim, idari para cezası), hangi döneme ait olduğu, aslı ve fer'ileri, tahakkuku, gecikme zammı,
*Borçlunun adı (tüzel kişilerde unvan), adresi,
*Limited şirket ortaklarına gönderilen ödeme emirlerinde; şirket ortağının hissesi ve borcun ait olduğu dönem,
*Tüzel kişilerde borç gönderilen yönetici ve yetkililerde borcun dönemi ve tutarı,
*Borcun ödenmemesi durumunda yürütülecek işlemler, borca itiraz yolu,
*Ödemenin nasıl yapılacağına ilişkin bilgiler olmalıdır.
Ödeme emri yazısının yukarıda belirtilen unsurlar yönüyle eksiklik ya da hata içermesi itirazlara ve dava süreçlerine konu edilebilecektir. Ödeme emri karşısında, ödeme emrinin çıktığı sosyal güvenlik il müdürlüğünün bulunduğu yerdeki iş mahkemesine itiraz edebilecektir. Borcunun olmadığı, kısmen ödeme yaptığı ya da zamanaşımına uğradığı yönünde dava açabilecektir. Bu noktada dava yoluna gidilecekse; ödeme emrinin tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 günlük sürenin geçirilmemesi gerekmektedir.
3-Mal bildirimi nasıl yapılacak?
Ödeme emri gelince; ya mal bildirimi yapmak ya da borcun15 gün içinde ödenmesi zorunludur. Mal bildiriminde esas olan borcunu karşılayacak miktarda malın bildirimi veya malı olmadığının bildirimidir. Dolayısıyla borca karşılık gelecek tutarın bildirimi yeterlidir. Diğer türlü mal bildirimi; borçlunun tüm mallarının bildirimi anlamına gelmemektedir. SGK, mal bildiriminde yer alan malların dışında kalan malları da hacze konu yapabilir.
Borcunu karşılayacak miktarda malının bulunmadığını bildirenler ise; "yaşayış tarzına göre geçim kaynakları" ve "buna nazaran borcunu ne suretle ödeyebileceği" hususlarında bildirimde bulunacaklardır. İstenen mal bildirimini gerçeğe aykırı surette yapanlar ile yaşayış tarzları mal bildirimine uymayanlar hakkında üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağı yönünde yasal düzenleme bulunmaktadır.
Mal bildiriminde bulunulmaması durumunda hapis cezası gündeme gelebilecektir. Hapis cezası, borçluyu mal bildiriminde bulunmaya zorlamak için getirilmiş bir düzenlemedir. Buna göre; borçlu, mal bildirimi yapıncaya kadar üç ayı geçmemek üzere hapis cezası alabilir.
4-Haciz işlemi.
Haciz işlemi için ödeme emrinin borçlu tarafından tebellüğ edilmesi ve sürenin geçmesi gerekmektedir. Mal bildiriminde yer alan ya da SGK tarafından belirlenen; menkul ve gayrimenkul malları ile alacak ve haklarından, borca yetecek miktarı haczedilecektir.
SGK, hacizli malı satarken; paraya çevrilmesinde engel bulunmayan, kolay satılabilen malları tercih edebilecektir. Bunun yanı sıra mal bildiriminde yer alan mallar dışında belirlediği malları da haczedebilecektir.
Sorularınız için e-posta adresi: hkaganoyken@gmail.com
