Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, kurumun bugünkü toplantısında yılsonu enflasyon tahminini yüzde 58 olarak açıkladı. Bir önceki tahmin ise yüzde 22,3’tü.
Açıklanan bu tahmin karşısında ekonomik darboğazın sırat köprüsünden geçmeye çalışan emeklinin durumu ise belli ki gelecekte daha da vahim olacak.
Başkan Erkan, kısa vade diye 2025 sonunu işaret ediyor. 2024’te düşük enflasyonun zemini oluşturulacak, 2025 sonunda ise istenilen seviyeye gelinecekmiş. Ölme vatandaş ölme!
İstenilen seviye de yüzde 15! Bu bile kabul edilebilir oran değilken, zaten geçtiğimiz 15 Temmuz gecesi ‘sela’ları okunan vatandaşın 2025’in sonunu görmesini bu şartlarda kimse beklemiyor.
Merkez Bankası’nın bir türlü tutturamadığı tahminleri ise değişik boyutlara ulaştı. Öyle tutmayan tahminler ki ufak tefek değil. İki kat, hatta bazı yıllarda 4 katı bulan hatalı enflasyon tahmini nasıl olur?
Yerli veya yabancı sermayedar bu tutarsızlıklar karşısında nasıl güvenip de yatırım yapsın?
Tutturulamayan bu tahminler karşısında ve asli görevi fiyat, finansal istikrarı sağlama olmasına rağmen hepsinden uzakta olan bu kurumda bu güne kadar yapılamayanlardan ötürü kimse hesap verdi mi?
Erdem Başçı’dan Şahap Kavcıoğlu’na kadar Merkez Bankası Başkanlığı yapmış tüm isimler enflasyon, döviz kuru gibi konularda yaptıkları yılsonu iyimser tahminlerin yakınına bile yaklaşılamadı. Devletin, para ve kur politikalarından sorumlu en yetkili kurumunun yıllardır tahmin ve hedefinin tutmaması, bu kurumun ve sorumlularının ‘hesap vermesi’ gerektiği anlamına gelir. Ancak Türkiye’de ‘hesabı’ sadece ‘halk’ öder.
Piyasa yapısının bu kadar kaygan olduğu ve her şeyden etkilendiği dönemde bir tahminde bulunmak kabul edelim ki çok zor. Ancak ben Merkez Bankası’nın uzun yıllardır bir tahmininin ve beklentisinin tuttuğunu neredeyse görmedim.
Merkez Bankası tahmini en son 2010 yılında tutturmuş. O yıl yüzde 6,5 beklenen enflasyon kısmen tutturulmuş ve 6,4 olmuştu.
Bir sonraki yıl olan 2011’de ise enflasyon yüzde 5,5 tahmin edilirken, yüzde 10,45 olmuş, sonraki yıllarda da tahmin ve beklenti hiç tutturulamamış hatta arada büyük farklar ortaya çıkmıştı.
Öyle fark ki, örneğin 2018 yılında beklenti ve tahmin yüzde 5 iken yüzde 20.30 olmuştu. Geçtiğimiz yıl ise tahmin yüzde 29,75 şeklinde yapılmışken TÜİK’in verilerine göre yılsonu enflasyon oranı yüzde 64,27 oldu. İki katından daha fazla yani!
Keza diğer tahminler de benzer şekilde. Örneğin geçtiğimiz yıl Merkez Bankası’nın dolarda yılsonu kur tahmini 16,13 TL olmuştu. Sonuç enflasyon tahminlerinden farklı olmadı. Dolar kuru yılı 18,60 TL civarında bitirdi.
2023 başında yaptıkları yılsonu dolar kuru tahmini ise 23 TL civarındaydı. Daha şimdiden dolar kuru 27 TL oldu bile. Bakalım ne kadar sapma olacak, göreceğiz.
Yıllardır yaptıkları tahmin ve beklentinin yakınına bile yaklaşamayan, hedefi hep ıska geçen kurumun toplumda güveni sorgulanır hale geldi.
Merkez Bankası sanırım tahmin yapmaktan ziyade görevlerinin başında da belirtildiği gibi fiyat istikrarını sağlasa hepimiz için daha iyi olacak gibi! Tabii bir de ‘özgür’ bırakılırsa…
