Kosova'da Türkçe'nin Ses Bayrağı

Türkçem Dergisi üstüne

Büyük bir özveriyle Anadolu dışında hiçbir yerden maddi destek almadan "Türkçem" adlı bir dergiyi Kosova''nın Prizren kentinde 22 yıldır yayımlayan ressam ve şair Zeynel Beksaç''ı yürekten kutluyorum.

Balkanlar, Türk tarihi açısından önemli bir coğrafyadır. Bölgedeki kalıcı ilişkiler Osmanlı ile başlamış, Osmanlı''nın bölgeden çekilmesiyle Türkçe yazılı basın yasaklanmış, geride kalan Türklerin eğitim ve kültür yaşamında büyük bir duraklama yaşanmıştır.
Prizren Kosova''da Türk kimliğini en iyi koruyan yörelerin başında gelir. 1912 yılında Osmanlı''nın Balkanlardan çekilmesiyle sahipsiz kalan bir avuç Evlad-ı Fatihan da Türk Dilini, Türk kültürünü, gelenek ve göreneğini yaşatmaktan geri kalmamıştır. Bunun en güzel örneği Prizren''in Mamuşa bucağıdır. 1912''de başlayan suskunluk, 1944 yılında Makedonya''da kurulan "Birlik Gazetesi"nin yayımlanması ile kısmen bozulmuş, baskı altında da olsa Türkçe radyo, gazete, dergi ve kitap yayınları yapılmıştır. Bu baskı 1951 yılında Türk kimliğinin tanınmasıyla son bulmuş ve Türkçe eğitime geçilmiştir. Türk dernekleri kurulmuş, Priştine Radyosu''nda Türkçe yayınlar başlamıştır.

1969''da "Tan" Gazetesi''nin yayımlanmasından sonra Kosova''da edebiyat ve sanat dergiler çıkmaya başlamıştır. Bunlar, "Çevren", "Esin", "Kuş", "Bay", "Yeni Dönem","Çığ", "Türkçem", "Bal-Tam", "Bahar", "Sofra" ve "Derya" dergileridir. Bu sayede kültür ve sanat hareketleri canlanıp gelişmiştir.
1999 NATO müdahalesinden sonra, Tan kapatılmış, Türkçe basın yayın büyük ölçüde etkilenmiştir. "Kuş" dergisinin de kapanmasından sonra, çocuk edebiyatı alanında ortaya çıkan boşluğu doldurmak üzere Prizren''de 1 Ocak 1999''da uluslararası üne sahip ressam, şair ve gazeteci Zeynel Beksaç tarafından "TÜRKÇEM" adlı bir çocuk dergisi çıkarılmaya başlamıştır.

22 yıldır aralıksız Türkçe olarak Kosova''da yayınlanan "Balkanlarda Anadili Zevkini Beraber Yaşatalım" sloganıyla okuyucularına ulaşan Türkçem dergisi, 250. sayısına ulaşmıştır. Dergi çıkarmanın zorluklarını yakından bilen biri olarak Zeynel Beksaç''ı ayakta alkışlıyorum.
Derginin başlıca amaçlarından biri özellikle Kosova ve Makedonya''da yaşatılıp geliştirilen Türk çocuk edebiyatına bir nebze de olsa sahip çıkmak, olanaklar ölçüsünde çocuk edebiyatını gündemde tutup, yeni kalem erlerinin ortaya çıkmasını sağlayıp kendi olanakları çerçevesinde Türkçe eğitime katkı sunmaktır.
Türkçem dergisi, zaman zaman karşılaştığı maddi sıkıntılara rağmen, Kosova Türk Çocuk Edebiyatına yeni değerler katmayı başarmış, çocuk edebiyatı alanında başarı ödülleri vererek bu alanda çalışan yazar ve şairleri teşvik etmiştir.
Kosova''da Türk Çocuk Edebiyatı''na damga vuran en gelişmiş edebi tür şiirdir. Derginin bazı sayılarında Türk Dünyası şairlerine de yer verilmiştir. Şiirlerin çok olmasında Türkçem Dergisi''nin sahibi Zeynel Beksaç''ın şair olmasının etkisi büyüktür. Dergide, Kosova''nın her bölgesinden şiir gönderen amatör şairler, gençler ve öğrencilere ait şiirlere yer verilmiş, yayımlanan şiirlerde genellikle, Mevlana, Atatürk, anne sevgisi, kitap sevgisi, öğütler, ana dili, Türklük, göç, Mehmetçik, bayrak, anavatan hasreti gibi konular işlenmiştir.

Türkçem Dergisi''nde bir kısmı, öykü, masal, efsane, biyografi, fıkra, anı ve söyleşi gibi edebi türlerle ilgili yazılara yer verilirken, uzmanlar tarafından kaleme alınan teorik bilimsel yazılara da önemli ölçüde yer verilerek derginin şiirsel ağırlıklı yönü dengelenmiştir. Dergide yer alan makaleler dil, edebiyat, tarih, sağlık, eğitim, din ve ahlak alanlarında yazılmış bilimsel yazılardır.
Dil ile ilgili yazılar yazıların amacı, çocukların Türkçe''yi daha doğru ve etkili kullanmalarını sağlamaktır. Dil yazılarının konuları arasında, dil, dilin önemi, Türklerin kullandıkları alfabeler, ses uyumu, deyimler, atasözleri, çocukların özellikle Türkçe dersinde gerekli kaynak niteliğindeki metinlerdir. Dergide bulunan edebiyat yazıları dergiye değer katan en önemli bölümlerdendir. Çocukların bu alandaki meraklarının gelişmesinde de payları vardır.
Türkçem dergisi bilime, sanata ve edebiyata hizmet eden Türk büyüklerini çocuklara tanıtmayı bir hizmet olarak görmüş, Atasözleri, Deyimler ve Özlü Sözleri önemseyip toplumdaki gelenek, görenek, yaşam biçimi ve hayat tecrübelerinden oluşmuş atasözleri ve deyimler, çocukların zihinsel gelişimi ile eğitimleri için son derce önemli bir yere sahip olmanın bilinci içinde dergi sayfalarında kulak misafiri olmak, devlet kuşu konmak gibi deyimlerle, yuvarlanan taş yosun tutmaz, söz gümüşse sükut altındır gibi atasözlerine özenle yer vermiştir. Yer yer benim de yazı ve şiirlerimi yayımlayan, Aziz Serbest''in benimle yaptığı bir röportaja geniş yer veren Zeynel Beksaç''ın Türkçem dergisi ile ilgili soruma yaptığı açıklama beni son derece mutlu etmiştir.

Zeynel Beksaç''ın yaptığı açıklamalara göre:
"Türkçem dergisi bundan böyle de yoğun bir şekilde Kosova''da Türkçe''nin adresi olmaya devam edecektir. Kosova''da Türkçe''nin yeniden ve Kosova genelinde resmî dil olması açısından da kendine özgü katkısını sürdürmekte kararlıdır. Türkçem dergisi gene ilk sayısından bu yana büyük bir hazla Türk Dünyası Edebiyatı''ndan tadımlık halinde de olsa sayfalarında yer vermeyi kendine bir görev olarak bilmiştir.
Her zaman Türk Dünyası Edebiyatı''nın bir parçası olarak kendimizi gördüğümüzü burada açık bir yüreklilikle ve de büyük bir onurla vurgulamak isteriz. Türkçem, öncelikle bu topraklarda yaşatılan Türkçe için var, Türkçe için var olmaya devam edecektir. Türkçe için kavgasını verecek ve yarınlara doğru adımlamaya devam edecektir. Bir sözle o amaç için, Türk Dünyası Edebiyatı fotoğrafında yer almak için sonuna kadar elinden geleni esirgemeyecektir.
Türk Dünyası Edebiyat Dergileri Kongresi üyesi ve bu oluşumda Kosova temsilcisi olan Türkçem dergisi, bu topraklarda çok zor şartlar belimizi bükse de kararlı adımlarla Kosova''da Türk Dili üzere eğitim gören öğrencilerin hizmetinde olduğu gibi yetişkinler için de olmaya devam edecektir. Öğrenci kardeşlerimize, yetişkin okuyucularımıza tüm yayıncı, şair, yazar, gazeteci dostlarımıza Türkçem Dergisinin yaşatılmasında doğrudan doğruya ya da dolaylı bir şekilde katkısı geçen herkese, en kalbi duygularımızla teşekkürü bir borç biliriz. Nice Türkçem''li yarınlara, nice Türkçem''li yengilere…"
"Günümüzde Balkanlarda Türkçe yayıncılık yapmak kış ortasında zamansız çiçek açmak gibidir." diyen Priştine Üniversitesi öğretim üyelerinden Kosovalı yazar Taner Güçlütürk''ün dediği gibi tüm zorluklara rağmen "Türkçem"in buralarda yaşayacağından emin olduğumu vurgulamak isterim. Okuru bol, yolu açık olsun TÜRKÇEM''in.
Türkçem dergisinin mimarı Zeynel Beksaç''ın bir şiirini sunmak isterim:

Rumeli, O Benim İşte!

Ötelerden bir ses olduk biz hep
Oyuncağı elinden alınmış çocuklar misali
Hüzün terk etmedi yüreğimizi bu yüzden
Bu yüzden alınganlığımız
Dalgınlığımız bu yüzden
Rumeli, o benim işte!
*
Bir oh çeksem
Hasret dağları gözyaşı döker içimde
İsyana durur talan olmuş gençliğim
Türkülerime sor beni
Adımladığım yollara sor
Boş beşikler bile
Yanık anaların figanını söyler
Anlatır size
Rumeli, o benim işte!
*
Bir haykırsam
Haykırabilsem keşke
Tuna akar Vardar akar Akdere akar
Ben dertlerimle çağlar giderim
Zaman vicdansız
Zaman nankör
Bu öyle bir sevda ki Ceren''im
Mahşere dek yakar
Ey halkım, unutma!
Ölümden sonra da emrindeyim!
Rumeli, o benim işte!
*
Şardağı''na sis ne güzel yakışır
Yıllanmış kara bakar gözlerim kamaşır
Ezelden beridir
Hasretle ekmek yoğrulur
*
Aş pişer hasretle Gora''da
Yolum gâh Brod''a düşer gâh Rapça''ya
Hacı Ömer Lütfi''yle, Suzi''yle, gezer tozarım
Es bre deli gönül es gayrı
Şairler yurdu Prizren sana dar gelir
Rumeli, o benim işte!
*
Sabır silahım
Şiir tesellim
Gözlerim hep biraz nemli oldu
Vallah yalanım yok
Yılışıklar çıkar bezini dokurken
Sana küstahca oyun oynayıp
Bin yıllık dilimi hiç uğruna satarken
İnan ki halkım senden başka
*
Ne sevdam oldu
Ne bir çıkarım
Ne de kavgam
Rumeli, o benim işte!
*
Yılmam, dert etmem
Ucunda darağacı olsa da bu işin
Ecdadımın ruhu
Bir meltem gibi okşar günün her anı
Kamçılar direncimi
Dilim bir yüzyıl yalnızım dese inanmayın
Bendim çeşmelerinde akan su
Camilerinde okunan ezan
Selama hasret cumbalı ev
Güneş yüzü görmeyen kaldırımlı sokaklar
Namazgâh, Terziler Köprüsü
*
Mehmetpaşa Hamamı, Tekkeler
Ben hâlâ buradayım dostlar
Yad elde değil, vatanımdayım
Yoksa siz Rumeli''yi unuttunuz mu?
Rumeli, o benim işte!
Zeynel BEKSAÇ