Başbakan Erdoğan Gezi Parkı’nda başlayıp genele yayılan protesto gösterilerinin arkasında faiz lobisi olduğunu öne sürdü. Başbakan faiz lobisinin ümüğünü de sıkacağını belirtti.
Peki nedir bu faiz lobisi ya ya da kimlerdir?
Faiz lobisi rant ekonomisiyle geçinen ve her zaman faizlerin yükseltilmesi için çaba harcayan grup ya da kişiler.
Faiz lobisi Türkiye’de her zaman vardı. Sadece Türkiye’de değil dünyanın her yerinde var.
Aslında şu anda var demek biraz yanlış olur. Faiz lobisi vardı demek daha doğru olacaktır.
Amerika’da başlayıp tüm dünyaya yayılan mortgage krizi için çözüm reçetesi yine Amerika’dan gelmiştir.
Bu reçeteye göre piyasa paraya boğulacak bu da faizlerin düşmesine neden olacaktı. Nitekim Amerikan Merkez Bankası FED, Amerikan banka ve finans şirketlerini adete paraya boğdu. FED her toplantısında faizleri biraz daha aşağı çekerek neredeyse sıfırladı.
Şu anda Amerika’da faiz oranları yüzde 0.25 yani yüzde 1’in bile altında. Amerika’nın krizden çıkma formülünü Avrupa Merkez Bankası da aynen kopyaladı ve faizleri yüzde 0.5’e kadar çekti. Amerika’daki bu faiz düşürme operasyonu bütün dünyaya yayıldı. Türk Merkez Bankası da peş peşe aldığı kararlarla faizleri yüzde 4.5 kadar düşürdü.
Şu anda Türkiye’nin üzerinde faiz veren çok ülke var.
İsviçre hiç faiz vermeyip bankada para saklama masrafı alırken, İzlanda yüzde 6, Brezilya yüzde 8, Hindistan yüzde 7, Çin yüzde 7 ve Mısır 9.75 faiz veriyor.
Yani Türkiye’de faizler aslında düşük... Hele enflasyondan arındırdığımızda faizlerin reel anlamda çok bile düşük olduğu söylenebilir. Zira Türkiye’de enflasyon yüzde 9 seviyelerinde. Parasını yüzde 5 seviyesinden faize yatıranlar bir yılda parasının en az yarısını enflasyon sebebiyle kaybediyorlar.
Yani Türkiye artık faiz açısından cazip değil. Sadece Türkiye mi, dünya değil.
O halde faiz lobisi istese de faizlerde ciddi bir manipüle edemez. Krizin zirvesinde olan İzlanda’da bile faiz yüzde 6.
Bu şartlar altında Türkiye’deki olayların arkasında faiz lobisini aramak pek de gerçekçi değil.
Peki bu lobi kim derseniz cevap, bankalardır. Yıllarca vatandaştan düşük faizle para toplayıp bu parayı sanayiye kaynak olarak aktarmak yerine devlete satan bankalardır.
Bir gecede faizleri yüzde 8 bine de çıkartan yine bankalardır.
Bugün bankaların devletle işi yok. Onlar vatandaşı soymakla meşgul. Yüzde 4.5 ile topladıkları parayı yüzde 30 ile zaten vatandaşa kolayca satıyorlar. Bu konut, bu tüketici, bu ihtiyaç kredisi diye millete çok güzel tefecilik yapıyorlar.
Bu nedenle Türkiye’deki protestoların arkasında faiz operasyonunu aramak iktisat mantığına ters.
Gelelim borsaya...
Borsadaki sert satışların arkasında yabancılar var. Yani öyle manipülatör aramak mantıksız. Zaten borsada yerli yatırımcı kalmadığı için yabancılar kendileri çalıyor, kendileri oynuyor. Son 15 günlük işlemlere baktığımızda yabancıların yüzde 100 kazandıkları kârı, krizi bahane ederek revize ettikleri görünüyor.
Yabancıya bu kadar rahat at koşturma olanağı ise son 5 yılda verildi. Yerli spekülatörler gözaltına alınıp hapse atılırken, yabancı fonlar banka hisselerinde istediklerini yaptılar.
Sözün kısası Türk ekonomisindeki sallantılar, sokaktaki bağrışmalardan değil, geçmişte yapılan plansızlık ve hatalardandır.
