IMF de kriz derinleşecek dedi

6 Ekim 2023 tarihli İMF heyeti raporunda İMF’ ‘’seçimden bu yana uygulanan politika değişikliğinden memnuniyet duyduğunu ‘’söylüyor ve fakat açıkladığı makro göstergeler olumsuz mesaj veriyor.

İMF’ye göre makro dengeler düzelmeyecek;

İMF 6 Ekim tarihli rapor ekinde yer alan tabloya göre; Büyüme oranı düşecek, işsizlik artacak, yıl sonu enflasyonu MB ve orta vadeli programın üstünde olacak, reel sektörde döviz açığı devam edecek, cari açık devam edecek. (Aşağıdaki tablo)

Kaynak ; İMF Türkiye raporu

En ağırı İMF yatırımların duracağını tahmin ediyor.

IMF, Türkiye’de milli gelire oranla toplam yatırımların 2023’te yüzde 24,5’e, 2024’te yüzde 17,6’ya, 2025’te yüzde 13,7’ye, 2026’da yüzde 12,3’e, 2027’de yüzde 11,5’e, 2028’de yüzde 11’e düşmesini bekliyor.

Ödemeler bilançosu’ verileri de İMF’yi doğruluyor. Doğrudan yabancı yatırım sermayesi de gelmiyor, tersine çıkıyor. 2023 Ocak- Ağustos arasında 8 ayda yalnızca gayrimenkul satın almak için yabancı sermaye girdi. Doğrudan yatırım yapmak için yabancı sermaye girişi olmadığı gibi tersine 4 milyon dolarlıkta sermaye çıkışı oldu. Medyada sık sık yer aldığı gibi, yerli sermaye de artık dışarıda yatırım yapıyor.

Yatırımların düşmesi, üretimde de daralma yaratır. Mal arzının düşmesi, arz-talep dengesinin ve istikrarın daha çok bozulması demektir. Dahası bu açığın ithalatla telafi edilmesi mümkün değildir, zira dış ticaret açığının altından kalkamayız.

Yine yatırımların daralması işsizliğin artması demektir.

Sanayi’de büyüme ve sanayi üretim endeksi de İMF’ tahminlerini destekliyor.

2023 yılı ikinci çeyrekte sanayide büyüme eksi 2,6 oldu. Son iki senedir sanayi üretim endeksi düşme eğilimindedir. 2021 Aralıkta 165,6 olan sanayi üretim endeksi, 2023 Ağustos ayında 149,2 ‘ye geriledi. (aşağıdaki grafik )

Yatırımlar neden yapılmıyor?

AB 2022 Türkiye raporunda; ‘’Türkiye’de güven sorunu var ve yatırım ortamı yoktur.’’ Deniliyor. Gerçekten de Hukukun üstünlüğünü, yargı bağımsızlığını ve demokrasi altyapısını yeniden kurmadan, yolsuzlukların yarattığı haksız rekabeti önlemeden güven ortamı oluşmaz ve yerli ve yabancı sermaye yatırım yapmaz.

Kurumsal devlet parti devleti oldu. Merkezi devlet ve özellikle belediyeler de normal yoldan yatırım projeleri geçmiyor.

İMF faizleri artırın diyor

İMF’ raporunda; ‘’Enflasyonun kalıcı bir şekilde düşürülmesi için daha fazla politika faizi artışına ihtiyaç duyulmakta olup, bunun yanı sıra para ve kredi piyasalarında fiyat sinyallerinin rolünü artırmak için niceliksel önlemlere daha az güvenilmesi gerekmektedir; bu, piyasa fiyatlı bir getiri eğrisinin sabitlenmesine yardımcı olacaktır. Piyasaların daha yüksek politika faizine dayalı sermaye tahsisine izin verilmesi fonların en verimli şekilde kullanılmasını sağlayacaktır. Bu aynı zamanda lirayı da destekleyecektir. ‘’ deniliyor.

İMF kibarca, ‘’önlem alınmaz ise Türkiye de kriz bitmeyecek, ekonomide daralma hızlanacak, riskler artacak‘’ diyor. Aslında bizlerde yıllardır aynı paralelde uyarı yapıyoruz. Umarım bu defa hükümet İMF’ ye kulak verir ve ciddi bir istikrar programı yapar.