Gramaj zammı
TUİK enflasyonu açıkladı. Enflasyon bir aylık sevinmeden sonra yeniden çift haneli rakamlara çıktı.
Görüldü ki, ortada enflasyon ile mücadele filan yok.
Enflasyon hesaplaması tartışılır bir konu oldu. 27 liraya beyaz peyniri baz alan bir kurum tabii ki vatandaşların kafasını karıştırır. Bugün 35 liradan aşağı beyaz peynir mi var ki, TUİK 27 lirayı baz almış?
Üstelik son bir yılda süte gelen yüzde 40 zamma rağmen beyaz peynir fiyatı hiç artmamış!
Biz TUİK tartışmalarını bir kenara bırakıp, farklı bir konuya bakalım. O da marketlerdeki gizli enflasyona. Bir başka bir isimle gramaj zammı.
Gramaj zammı sadece küçük markalar tarafından değil, kelli felli dev markalarda bile görüyoruz.
Bugüne kadar 1 kiloluk çay bakıyorsunuz fiyatı 35 liradan 31 liraya düşmüş. Ucuz buldum diye hemen alıp sepete atıyorsunuz.
Oysa elinize mercek alıp ambalajın altında küçük harflerle yazılmış gramaja baktığınızda bunun 1 kilo değil 900 gram olduğunu görürsünüz.
Gidip kutu kola alıyorsunuz. Dünya devi bir marka.
Bugüne kadar hep kutu kolayı 2 lira 50 kuruşa aldığınız için fiyatı 2 liraya düşmüş görünce hemen atlıyorsunuz. 50 kuruş ucuzlamış. Hemen al sepete at! Bir daha bulamazsın bu fiyata.
Eve götürüp içtiğinizde bir de anlıyorsunuz ki, bu kola iki üç yudumda bitiyor. Eski kutu ile yan yana koyuyorsun aynı.
Kutuyu inceleyince gerçeği görüyorsun. 2.50 TL olan 330 ml sizin ucuz diye aldığınız 220 ml.
Tabii ki bununla da kalmıyor gizli zam olayı. Hani ucuz sattığını iddia eden ve her köşe başında bir tane açılan marketler var ya, onlar bu işi daha da ileri boyuta taşımış. Kendileri için özel ürün yaptırıyorlar.
Mesela aynı marka kolayı 180 ml olarak üreticiden ürettirebiliyor.
Milyonlarca kutu olduğu için üreticinin canına minnet. Hem kutunun üstünde de ml yazdığı için kimsede kandırılmıyor!
Aslında bal gibi kandırılıyor.
Algı ile kandırılıyor. Aynı marka ürün bu marketlerde daha ucuz görünüyor. Örnek olarak şeker. Biri 1 kilo orada 850 gr. Ambalaj aynı büyüklükte anlamanız mümkün değil.
Bunun gibi örnekler o kadar çok ki!
En büyük gram zammı tuvalet kâğıdı ve peçetelerde oluyor.
Marketlerden ucuzlamış diye alıp evinize götürdüğünüz tuvalet kağıdına bir bakın bakalım ne dikkatinizi çekiyor.
Bir dönem bir bardak su üzerine serilerek üzerine metal para konulup test edilen ve bunu da reklamlarda kullanan markanın ürününe bakın. Bırakın suda parçalanmasını rulodan koparırken bile paramparça oluyor.
Bir de eğer dikkatinizi çekmediyse en boyundan en az 1 cm kısaldığını göreceksiniz. En boyundan öyle çok küçülttüler ki, evdeki standart tutuculardan düşer oldu.
Sonuç olarak Türkiye'de enflasyon hesaplaması başta olmak üzere fiyat artışları çığırından çıktı. Artık kimse bu rakamı hesaplayamaz. TUİK'in 1 yıl boyunca hiç zam gelmediğini iddia ettiği 27 liralık beyaz peynirden tutun da piyasadaki yüzlerce ürüne doğru dürüst fiyat artışını kimse bilemiyor.
Çünkü bunların fiyat artışını hesaplayabilmek için matematik profesörü olmanız lazım.
Matematiğine güvenenlere hemen bir soru sorayım:
A ürünün fiyatı 1000 gr iken 7 lira ise, ilk ay gramı 950'ye ikinci ay 900'e 5 ayda ise 850'ye düşmüş ise bu maldaki fiyat artışı aylık yüzde kaçtır?
