Şu dünyada bizim kadar rahat bir millet bulunmaz her halde.
Bu rahatlığımızı anlatan en iyi cümle ise "Hele o gün bir gelsin"dir.
Bu cümleyi her alanda kullanırız. Borcun vardır son günü beklersin, ödemeni son güne tutar beklersin. Satın alacağın bir şeyi yine öyle. Daha yüzlerce örnek verilebilir hele o gün bir gelsin için.
Tıpkı döviz için de...
Aklıselim, işi bilen, siyasi değil iktisat ve ekonomi mantığı ile hareket eden ekonomistler Türkiye'yi dahası Türk insanını hep uyardı:
Dolar yükselecek sakın borçlanmayın!
İnsanlar maalesef hele bir o gün gelsin mantığı ile hareket ettiği için doların yükseleceği o günü beklediler.
Bu arada dolarla iş yeri tuttular, dolarla borçlandılar. Hatta devletin özel sektöre yaptırdığı köprülerden de dolar karşılığında ödeme yaparak geçtiler.
Sonunda o gün geldi.
OHAL'in uzatılması, Başkanlık Sistemi'nin tartışmaya başlanması, FED'in faiz artırma olasılığının çok yükselmesi, Türkiye'nin kredi notunun Moody's tarafından düşürülmesi, bir başka kuruluş tarafından her an düşürme riskinin olması, cari açığın artması, özel sektörün bir yıl içerisinde ödemesi gereken dış borcun 180 milyar doları geçmesi ve daha burada sayamadığı onlarca nedenden dolayı dolar yükseldi ve 3 liranın üzerine oturdu.
Doların yıl sonuna kadar 3.20 liranın üzerine çıkacağına dair beklentiler var.
Daha 3 lirayı gördüğü gün Türkiye'de hayat biraz daha pahalılaşmaya başladı. En önemlisi benzinin litresi 4.50 lira iken bugün 4.90'a dayandı. Zaten bu bile üretmeyen sadece ithal eden Türkiye için zamların gelmesi için yeterli bir neden. Doğal gaza yüzde 10 indirim geleceği açıklandı. Ama doğal gaz fiyatları dolarla belirlendiği için o yüzde 10 indirimin bir bölümü gitti bile. Hatta uygulanmaya başlayıncaya kadar doların bu şekilde artması halinde bize zam olarak bile yansırsa hiç şaşmayın. Çünkü Türkiye, Rusya'ya doğal gaz ücretini dolarla ödüyor ve bize doların Türk liraya çevrilmesi ile ortaya çıkan rakamla ödüyoruz.
Et fiyatları bile dolarla
Türkiye'de et fiyatları artık bazı marketlerde 50 liranın altını görmüyor. İyi bir et alayım derseniz 60 liraya kadar bir para ödemek zorundasınız. Çünkü dolar yükseliyor. Et fiyatlarının dolarla ne mi alakası var?
Çok alakası var. Belki siz ithal et değil de yerli et alıyorsunuz. Ancak bu satın aldığınız et için kesimlik hayvanın yemini maalesef ithal ediyoruz. Çünkü Türkiye'de meralar kalmadığı için yemi ithal ediyoruz. Bu ise et fiyatların artmasına neden oluyor.
Çok uzağa gitmeyelim. 3. havalimanının yapıldığı yer mandıraların bulunduğu bölgeydi. Burada hayvanlar otluyor, İstanbul'un önemli süt ve et ihtiyacı buralardan karşılanıyordu.
Yine Halkalı tarafı, on binlerce lüks daire yapılmadan önce yeşil alandı.
İç Anadolu'ya, Ege'ye Trakya'ya gidin. Yeşil alanların büyük bir bölümü betonlaşmış. Lüks site ve inşaat merakı koca ülkeyi beton yığını haline getirdi.
Böyle olunca elbette eti de sütü de ithal edeceksin. İthal edince de dolardaki her kuruşluk artış senin boğazına yansıyacak.
Köprü geçişleri
Bir başka örnek ise yeni yapılan 3. köprü. Geçiş dolarla. Cumhurbaşkanı tarafından geçen hafta açılan yeni tünelin geçiş ücreti 4 dolar artı KDV. Sabah geçerken 14 lira 600 kuruş ödüyorsunuz, akşam geçerken 14 lira 800 kuruş. İyi de neden dediğinizde yanıt hazır:
Çünkü dolar yükseldi.
