Dünya, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan’ı da taşıyan helikopterin Azerbaycan dönüşü, İran topraklarında düşmesini konuşuyor. Olayda önden ve arkadan giden iki koruma helikopterinin, aniden çıktığı ifade edilen sisten hiç etkilenmemiş olması üzerinde duruluyor.
Olayın, İran ve Rusya’nın BRICS ortak para birimi üzerinde çalıştığı bir zamanda meydana gelmesi de düşündürücü.
***
BRICS ülkeleri, 2009 yılında Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın kurduğu bir ekonomik ittifak. BRICS adı da bu ülkelerin İngilizce isimlerinin baş harflerinden oluşuyor. Geçen yıl ağustos ayında yapılan 15. zirve sırasında, İran da 2024 yılı içinde BRICS'e katılma kararı aldı.
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ali Bakıri Keni, gelişmekte olan ekonomilerden oluşan BRICS grubunun adalet temelli bir dünya kurma ve bağımsız ülkelerin çıkarlarına hizmet etme yönündeki uluslararası iradenin çekirdeği olduğunu söyledi.
Son BRICS zirvesinin ana gündemi ise ortak para birimi basmak ve doların dünya ticaretindeki ağırlığını azaltmak idi...
***
Diğer taraftan emekli general Nejat Eslen, “https://watcher.guru/news/brics-china-dumps-the-largest-us-treasuries-in-history” sayfasındaki haberleri hatırlatarak “Dolar’ın sonunun başlangıcı... Çin, ABD hazine kâğıtları yerine altın alıyor. ABD, Çin mallarına yüksek gümrük vergileri uygularken, Çin, rezervindeki dolarları elden çıkarıp altın depoluyor. Üçüncü Dünya Savaşı böyle bir şey işte...” yorumu yaptı.
***
Sitedeki haberlerde ise şu bilgiler veriliyor:
*Çin, 53,3 milyar dolar gibi şaşırtıcı bir değere sahip rekor sayıda ABD hazine tahvili ve kurum borç tahvillerini elden çıkardı. Tarihsel olarak bu, Çin'in şimdiye kadar başlattığı en büyük satış oldu ve 2024'ün ilk çeyreğinde gerçekleşti.
*BRICS üyesi Çin, ABD hazine tahvillerini satarken, rezervlerinde büyük miktarda altın biriktiriyor. Çin ve BRICS ittifakı 2022, 2023 ve hatta 2024'te en büyük altın alıcıları oldu. Yalnızca geçen yıl Çin, 550 milyar dolar değerinde altın satın aldı.
*Rusya ve Çin, ticari işlemlerinin yüzde 90'ında doları terk etti. Ancak BRICS ittifakı 2024'te daha fazla dolarsızlaştırma olacağını duyurdu.
*Özellikle İran, Rusya ile birlikte BRICS yerel para birimi üzerinde çalıştığını kaydetti. İran, ABD dolarından tamamen vazgeçmeye kararlı görünüyor.
***
Hüseyin Vodinalı’ya göre “Reisi’ye yakın olan PAYDARİ cephesi, Batı’ya mesafeli, Çin ve Rusya ile iyi ilişkileri savunuyor. Neo muhafazakârlar ise Batı’yla pragmatist ilişkilerden ve 2015 antlaşmasına dönmekten yana.”
İran, 2015'te ABD, Çin, Rusya, İngiltere, Fransa ve Almanya ile nükleer silah geliştirmemek üzere anlaşma imzalamıştı. ABD, 2018'de anlaşmadan çekildiğini açıklayınca İran da 2020 yılında nükleer anlaşmanın hiçbir taahhüdünü yerine getirmeyeceğini duyurmuştu.
Bu karar, İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin 3 Ocak 2020’de ABD'nin Irak'ın başkenti Bağdat'ta düzenlediği hava saldırısıyla öldürüldüğü döneme denk gelmişti...
***
Reisi’nin helikopterinin düşürüldüğüne dair kimsenin elinde bir kanıt yok. İranlı yetkililer de kaza olduğunu söylüyor ama olayın, Rusya ile birlikte, İran’ın BRICS para birimi üzerinde çalıştığı bir zamanda meydana gelmesi, akla her ihtimali getiriyor.
Kanserle mücadele eden Ayetullah Hamaney’in yerine iki adayın adı geçiyordu. Biri Reisi idi, diğeri ise Hamaney’in oğlu Mücteba Hamaney...
***
İran, BRICS ülkeleri ile birlikte, dolar eksenli dünya yerine BRICS para biriminin de dâhil olacağı yeni bir dünya kurmak için çalışan ülkelerden biridir. Reisi’nin ölümü, bu gidişatı belki geciktirir ama değiştiremez.
