Cari açık ülkeye kan kaybettirdi!..

2020 yılı dördüncü çeyrekte ekonomi büyüyecek fakat büyümeye rağmen işsizlerin sayısı çok yüksek, yoksullaşma var. Enflasyon bu senede çift hane de kalacak. Bu hengame içinde 2020'de de 39 milyar dolar cari açık verdik.

Normal iktisat kuralları içinde düşünerek ekonomideki bu çelişkileri ve bu gizemleri çözemezsiniz. Türkiye'ye özgü literatürde olmayan ve bugüne kadar dünyanın yaşamadığı bir sorun var. Birileri kur ve borsada doldur-boşalt yapıyor.

İşverenlere ait odalar dernekler toplandı. ''Enflasyonu önlemek birinci önceliğimiz olmadı'' dediler fakat kimse de bir çözüm önermedi.

Aslında Türkiye'nin birinci önceliği cari açığı düşürmek ve kur istikrarı sağlamaktır. Enflasyon bir sonuçtur.

Cari açık ülkenin kan kaybı demektir. Çözülmesi de zor değildir. Ama meselenin temeli olarak ekonomik istikrara dayanır ve ekonomik istikrar da bir bütündür.

Cari açığın önlenmesi, iktisat politikalarında, faiz ve kur politikasında, köklü değişiklikleri gerektirir. Bu konuda alınacak önlemlerin başarısı için, geçiş sürecinde büyümenin ertelenmesi, yeni yatırımların finansmanı gibi maliyetler ortaya çıkacaktır.

İthal girdi oranı düşürülmeli

Küresel süreçte hiçbir ekonominin dışa kapanma veya ithal ikameci politikalar uygulamasına imkân yoktur. Buna rağmen Türkiye'nin cari açık kıskacından kurtulması için önce sanayide kullandığı ithal aramalı ve hammadde payını en aza düşürmesi gerekir.

Bu durumda Pamuk gibi hammaddelerin, iplik gibi ara mallarının Türkiye'de üretimine devletin yüksek destek vermesi ve gerekirse geçici bir süre için devletin bu alanda piyasaya girmesi gerekir.

Kur sistemi değişmelidir

Türkiye için optimal kur rejimi, ekonomik konjonktürü, mevcut riskleri, piyasa şartlarını dikkate alan ve kurdan dolayı ortaya çıkabilen sosyal maliyetleri minimize eden bir rejim olmalıdır. Bu rejim "yönetimli dalgalanma rejimi" olabilirdi. Ancak yönetimli dalgalanma için kur MB elinde döviz rezervinin olması gerekir. 2021 MB swap işlemleri dışına resmi rezervler eksidedir. Bu günkü şartlarda Türkiye için yeni kur sistemi ancak Çin'in uyguladığı yarı sabit kur rejimi olabilir.

MB'de reform yapılmalı

Merkez Bankası kanununu değiştirip, MB'nın TL yanında ayrıca kuru da gözetmesini sağlamak gerekir. İlave olarak MB bağımsızlığı garanti altına alınmalıdır.

Dış Ticaret Politikası...

2020 pandemi yılı olduğu için daha net sonuçlar verecek olan 2019 yılı dış ticaret verilerine bakarsak, toplam 31 milyar 174 milyon dış ticaret açığımız olmuş. Buna karşılık Rusya ve Çin'e olan dış ticaret açığımz daha yüksek, 34 milyar 13 milyon dolar olmuş.

AB ile olan dış ticaretimizden ise açık değil, 8 milyar 814 milyon dolar dış ticaret fazlası vermişiz. Yani Rusya ve Çin'e karşı vermiş olduğumuz dış ticaret açığının bir kısmını Avrupa ile olan dış ticaret fazlasıyla kapatmışız. Çin'den teknoloji ithal etmiyoruz. Bavul, plastik, deri eşya, incik-boncuk ithal ediyoruz. Rusya' dan diğer ülkelerin aldığından daha pahalı gaz alıyoruz.

Bu şartlarda bu ülkelerle olan dış ticaret politikamızı neden değiştirmiyoruz? Arada bizi mecbur tutan ne var? Veya kimler var?

Doğrusu özellikle Çin'e karşı dış ticaret politikasını değiştirip, uluslararası anlaşmaların elverdiği ölçüde gümrük tarifeleri arttırılabiliriz. Kota uygulamak gibi bazı tedbirlerle bazı ürün gruplarının ithalatını zorlaştırabiliriz.

Küresel rekabet gücünü artıran politikalarla ihracatı teşvik eden politikaları da artırabiliriz.

Sonuç olarak; Kalkınmayı, siyasi, sosyal ve ekonomik istikrar getirir. Cari açık kan kaybıdır ve ülkenin yoksullaşmasına neden oluyor. Bu alanda reform yapmak için önce siyasette fedakarlık gerekir