Borsacılar sürekli olarak birbirlerine aynı soruyu soruyorlar: Para kazandın mı? Bu soruya evet diyebileni ben şahsen daha görmedim. Olan varsa bile parmak sayısı kadar azdır.
Peki aylardır yükselen ve 80 bin puanı gören borsada parayı kim kazanıyor?
Parayı kazanan elbette var ama Türk yatırımcısı olduğunu sanmıyorum. Zira son 5 yıldır İstanbul Borsası’nda neredeyse tamamen yabancı hakimiyeti var. Bu nedenle borsanın trendini de maalesef yabancılar çiziyor. Yabancı fonların at koşturma alanı olan borsada yükselecek senedi bulmak, Sayısal Loto’da doğru rakamı bulmak kadar zor.
Şimdi şu soruyu sorabilirsiniz:
Madem yabancıların aldıkları hisse senetleri yükseliyor o halde onları yatırımcılar neden almıyor?
Borsada 400 civarında şirketin hisse senedi işlem görüyor. Bunlardan sadece ilk 30 hisse senedi endeksi ciddi anlamda etkiliyor. Diğerlerinin yani BİST-100 olarak adlandırılan grubun etkisi BİST-30’a göre daha az. BİST-100 dışındaki hisseler ise endeksi neredeyse hiç etkilemiyor. Bu durumda yatırımcı ilk 30 hisseye bakmalı. Bu ilk 30 hisse içinde genelde banka ve holding hisse senetleri var.
Bunların neredeyse yüzde 70’in üzerinde takas kontrolü ise yabancı yatırımcılarda. Yabancılar bu hisse senetlerinde büyük pozisyona rağmen zaman zaman sert satışlar yapabiliyorlar. İşte o satışta endeks çok sert düşüyor, ya da 50-60 milyon dolarlık alışlarıyla borsaya yeni rekorlar kırdırabiliyorlar.
Türkiye son bir yıldır siyasi olarak o kadar hareketli günler yaşıyor ki yerli yatırımcı, yabancıların bu 30 hisselerinden almasına rağmen zarar etti. Çünkü yabancının ne yapacağını, ne zaman satış ne zaman alış yapacağını kestirmek mümkün değil.
Sattıkları zaman acımasızca, aldıkları zaman da çılgınca işlem yapan yabancılar, yerli yatırımcıya maalesef yaşama şansı vermiyorlar.
İstanbul Borsası’nda takas dökümlerini incelediğimizde de bu yabancı hakimiyetini açıkça görüyoruz.
Şu an borsanın en çok işlem gören şirketi Garanti Bankası. Dolaşımdaki hisselerin yüzde 45.71’i Citibank Yabancı ve yüzde 27.66’sı da Deutsche Bank Yabancı’da. Yani yüzde 71’i direkt yabancıda olan bir hisse senedinde trendi elbette onlar çizecektir. Yine bir başka lokomotif şirket ise Halkbank.
Takas dökümüne baktığımızda dolaşımdaki hisselerin yüzde 45.34’ünün Citibank Yabancı’da, yüzde 37.77’sinin ise Deutsche Bank Yabancı’da olduğunu görüyoruz. Bu hissenin takasında diğer paylar ise sıfırlı oranlarda. Mesela Türk emeklilik fonlarının payı sadece 02.29.
Garanti ve Halkbank’ı örnek olarak verdik.
İş Bankası da dahil olmak üzere bir çok bankanın çoğunluk payları yabancılarda. Bu nedenle borsada ne olacağına da yine onlar karar veriyor.
Türk yatırımcısının borsada şansı neredeyse hiç yok. Bunu gören yatırımcı da doğal olarak pılısını pırtısını toplayıp borsayı terk ediyor.
İnat edip diğer şirketlerin hisse senetlerinde bekleyen yatırımcıların ise yıllardır borsada kazanmadan beklediği görülüyor.
