Türkiye'de gerçekten bazı şeylerde ipin ucu kaçtı.
Gündem öyle hızlı değişiyor ki, hem bunları izlerken yoruluyoruz hem de arkasından yeni bir gelişme olduğu için bir öncekini unutuyoruz.
Ekonomi ile ilgili bazı başlıkları verip ne olup bittiğini ve bizi ne beklediğini anlatmaya çalışacağım.
İlk olarak en çok sorulan soru borsa ile ilgili:
Borsa:
Borsada yabancı satışı soluksuz sürüyor. Sadece Merkez Bankası'nın faiz kararından bir önceki hafta para girişi oldu. Çünkü Merkez Bankası'nın faiz artırımına kesin gözüyle bakılıyordu. Merkez ters yaptı ve faizleri sabit tuttu. Bu da yabancının kaldığı yerden satış yapmasına neden oldu. Borsa artık tehlikeli bir noktada. Özellikle büyük sanayi şirketlerinin hisselerinin dışında yoğun manipülatör hareket var ve manipülatörler de kaçmak için fırsat kolluyorlar. Türk ekonomisi borsanın yükselişini desteklemiyor. Bu nedenle dikkatli olmakta yarar var. Borsa ile ilgili tek olumlu gelişme dolar bazında sürekli ucuzlaması. Dolar yükseldikçe yabancılar için hisse fiyatı boş bir dosya kağıdından bile ucuz hale geliyor.
Faiz:
Faizler zaten soluksuz yükseliyor. Sadece adı konulmuyor. Merkez Bankası arka kapıdan dolaşarak bankaları fonlama faizini yükseltti. Dolaysıyla bankaların da faiz yükseltmesine neden oldu. Şu anda piyasada mevduat faizi yüzde 13 seviyelerinde. Mevduat faizlerinin önümüzdeki günlerde yüzde 15'e kadar yükselmesi bekleniyor. Merkez Bankası dövize karşı faiz silahını çekmek zorunda. Bu silahı kullanması halinde faizlerde yeniden yüzde 15-17 görebiliriz. Türk lirası mevduat için cazip bir dönem geliyor.
Döviz:
Döviz neden buraya geldi? İnsan bazen soruyor gerçekten Türk lirası buradaki değerini hak ediyor mu? Beceriksiz bir para politikası ülkenin parasını pul etti adeta. Dolar 8.350 seviyelerinde haftayı kapattı. Hükümetin ciddi birkaç hata daha yapmaması halinde buradan daha fazla gideceğini sanmıyorum. Ancak dediğim gibi birileri çıkıp konuşup manipüle etmediği sürece. Çünkü dolardaki yükselişe bakın hep politikacıların konuşmalarından sonra yükseliyor. En son Merkez Bankası başkanı konuştu ve dolar 8 TL'yi geçti. Bu nedenle dolar endeksi için politikacıların konuşması takip edilmeli.
Altın:
Bir süre önce yine yazmıştım. Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu bazı merkez bankalarının elinde ciddi altın stok var. Bunlar yıllardır biriktiriyor. Pandemi nedeniyle altın çok yükseldi ve Merkez Bankası satabilir demiştim. Nitekim Türkiye ve Rusya gibi birkaç ülke merkez bankalarının altın satmaya başladığı görülüyor. Bu bankaların ellerinde tonlarca var ve altında ciddi çekilmeye neden olabilir. Zaten altın yurt dışında ons olarak değer kaybediyor. O halde Türkiye'de neden yükseliyor? Bunun tek nedeni var: O da Türkiye'nin yurt dışından ithal ettiği için altın fiyatını dolar yükseltiyor. Türkiye'de dolar yükseldikçe altında yükseliyor. Aslında ortada değişen bir şey yok. Ha altın ha dolar. Ama altında yurt dışı piyasalar bozuluyor.
Konut:
En çok gelen sorulardan biri de konut. Faizler yükseliyor konutta alım fırsatı kaçtı mı?
İyi de hiç o fırsat gelmedi ki! Faiz indirimi ile geldiğini sandığınız o fırsat sizin için değildi. O müteahhitleri kurtarma fırsatıydı. 500 bin liralık elde kalmış evlerin 700 bin liraya satılmasını sağladılar. Faizler düştü doğru ama bir yandan da konut fiyatları onun iki katı arttı. 500 bin liralık evi faiz düştü diye 700 bin liraya alan adam şimdi satmaya çalışsa 500 bine satabilecek mi siz ona bakın.
Türkiye daha en büyük sorunu ile yüzleşmedi. O sorunun adı işsizlik. Cumhurbaşkanı işten çıkartmayı sürekli olarak yasaklıyor. Bu yıllarca sürmeyecek! Birkaç ay sonra sona erecek. Bu sürecin sonunda yüzbinlerce kişi işsiz kalacak. Bu kişiler aldıkları konut kredilerini nasıl ödeyecek açıkçası çok merak ediyorum.
Elinde nakit parası olanlar için durum farklı tabii ki! Faizlerin yükselmesi ile onlar için konut alım fırsatı yakın diyebiliriz. Ancak krediyle düşünenler bunun hayalini bile kurmasın.
