​​​​​​​Yüksek işsizlik kişisel ve sosyal travma yaratıyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Temmuz 2019 ayı işsizlik oranını yüzde 13.9 olarak açıkladı. İşsizlik oranı geçen seneye göre ve bir önceki aya göre arttı.

Tarım kesimi işsizliği gizlediği için, tarım dışı işsizlik verileri işsizlik konusunda daha gerçekçi verilerdir. Temmuz ayında tarım dışı işsizlik oranı yüzde 16.5 oldu. İş aramayıp çalışmaya hazır olanları da katarsak fiili işsiz sayısı 6 milyon 950 bine, fiili işsizlik oranı da yüzde 19.62'ya çıktı.

Bu işsizlik oranları yaşamakta olduğumuz ekonomik krizin dibe vurmasıdır. 2018 Dünya ortalama işsizlik oranı yüzde 5'tir. Bu orana bakarsak bizdeki işsizliğin boyutunu daha net olarak görebiliriz.

Türkiye'nin ekonomik ve sosyal gelişimini birinci derecede etkileyen üç temel faktör var… Büyüme, istihdam ve gelir dağılımı.

Türkiye'de üretim yapısı ithalata bağımlı olduğu için ekonomide büyümede olsa, işsizlik oranı yüksek seyrediyor.

Gelir dağılımı ise, başta işsiz sayısının artmasından dolayı; sonra siyasi iktidarın kamu kaynaklarını verimsiz ve etkinsiz kullanmasından, bütçede yatırım harcamalarının yüzde 6-7 gibi çok düşük düzeyde kalmasından, popülist harcamaların yüksek olmasından, adaletsiz vergi yapısından, maaş ve ücretlerde reel gerilemeden dolayı aşırı bozuldu.

İşsizlik, gelir azalmasına, tüketimin azalmasına ve toplam talebin azalmasına neden olur, işgücünün atıl kalmasına neden olur, büyümeyi negatif etkiler.

Öte yandan işsizlik bir dert… Gençler arasında işsizliğin yüksek olması ayrı bir dert, istihdamda kadınların daha az olması da apayrı bir derttir. Temmuz 2019 verilerine göre, erkeklerde istihdam oranı yüzde 64.1 iken kadınlarda istihdam oranı yüzde 29.1 dir.

İşsizlik ve işsizliğin dağılımı bireysel ve toplumsal travmatik sonuçlar doğurmuştur.

Özellikle gençler arasında işsizliğin yüksek olmasının temel istikrar sorunu yanında öne çıkan iki nedeni var… Birisi eğitimde işgücü planlaması yapılmıyor. İkincisi yeni yatırım yapılmıyor.

İşsiz gençlerin sosyal değer ve normlara olan bağlılığı kopuyor. Paralel olarak bu şartlar bazılarının ideolojik saplantılara girmelerine yol açıyor. Tarikatlar tarafından kuşatılmalarına sebep oluyor. Teröre bulaşmalarına altyapı oluşturuyor

Eğitimli gençler arasında yüksek işsizliğin toplumsal bir maliyeti beyin göçüdür. Eğitimli gençlerin çoğu iş bulamadığı için yurt dışına gidiyor.

Genel olarak işsizliğin getirdiği sosyal sorunlar, Türkiye'nin çağdaş toplum olması önünde engel oluşturuyor.

Ne yapmalıyız sorusuna gelince,

1- İstihdam politikası, diğer iktisat ve mali politikalardan ayrılmaz. Bu politikalar ancak ciddi bir planlama içinde koordine edilebilir.

2- 4 milyon Suriyeli'yi kendi ülkelerine göndermenin bir yolunu bulmalıyız. En çıkar yol Suriye, Esat'la anlaşmak görünüyor.

3- Hukuki altyapıyı düzelterek güven ortamı oluşturmalıyız ve bu yolla yatırım ortamı yaratmalıyız.