Yatırım iklimi
Küreselleşmeye spekülatif yatırım o kadar hakim oldu ki, artık yatırım denilince, finansal yatırım araçları, mevduat, borsa, DİBS, anlaşılıyor. TÜİK finansal yatırım araçları nominal ve reel getiri oranlarını açıklarken, döviz ve altını da katıyor. Resmen doları bir yatırım aracı olarak görürsen, dolarizasyon yolunu açmış oluyorsun .
Sermaye piyasası, fiziki yatırımlar için fon sağlanacak piyasadır. Ancak hiçbir firma bu yoldan yatırımları finanse etmiyor. Çünkü borsa adeta emme -basma tulumba gibi çalışıyor. Yalnızca spekülasyona hizmet ediyor.
Aslında bu akılla hareket ettiğimiz için Türkiye'ye doğrudan fiziki yatırım yapmak için gelen yabancı yatırım sermayesi çok düşük kaldı. 2003 -2020 arasında gelen 119 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırım sermayesi de; banka satın almak, karlı işletmeleri almak veya ortak olmak için geldi. Buna karşılık portföy yatırımlarında giren daha yüksek 165,1 milyar dolar oldu.
2003 - 2020 (Ağustos) döneminde Türkiye'ye giren net yabancı sermaye;
* Doğrudan yabancı yatırım; 119,0 milyar dolar,
* Gayrimenkul alımı; 55,5 milyar dolar,
* Portföy yatırımları; 165,1 milyar dolar,
* Toplam net giriş; 339,6 milyar dolardır.
18 Yılda toplam 339,6 milyar dolarlık net yabancı sermaye girişine karşılık aynı dönemde daha fazla 580 milyar dolar cari açık verdik.
Dış ticaret açığı ve cari açık;
* Dış ticaret açığı; 833,4 milyar dolar;
* Cari açık 580 milyar dolardır.
Dahası 2020 yılında net yabancı sermaye çıkışı oldu. Yabancılar da almış oldukları konutları satıyorlar. 2019 Yılında gelişmekte olan ülkeler giren yabancı yatırım sermayesi 1 trilyon 622 milyar dolar oldu. Bunun Türkiye'ye yalnızca binde üçü, 4,8 milyar doları girdi.
Çin'de demokrasi yok, ancak yabancı yatırım sermayesi giriyor, bizde ise net kaynak çıkışı oluyor… Neden? Nedeni yabancı yatırım sermayesi oradaki hükümete güveniyor, bize güvenmiyor.
Aslında yerli sermaye de güvenmiyor… Yatırım yapmıyor. TÜİK büyüme verilerine göre, Türkiye'de sabit sermaye yatırımları 8 çeyrektir daralıyor.
(Aşağıdaki tablo )
Yabancı sremaye, demek ki yabancı sermaye değil, yerli sermaye de güvenmiyor. Tersine herkesin yurt dışına sermaye çıkarmak peşinde olduğunu biliyoruz.
Yerli ve yabancı yatırım olmadan, istihdam sorununu, büyüme ve kalkınma sorununu, yoksulluk sorununu çözemeyiz.
Merkez Bankası faizleri artırırsa, yatırımları engeller mi?
Çin 2018'de yasa çıkararak, yabancı sermaye ye vergi indirimi getirdi. Türkiye'de yerli ve yabancı yatırımlara faiz desteği sağlayabilir.
Cumhurbaşkanının bazı reform söylemleri bile, piyasada olumlu etki yaptı. Eğer Türkiye de Hukuk ve demokrasi alanında güven gelirse, devlet yeniden parti devleti olmaktan çıkar, kurumsal ve şeffaf devlet haline gelirse, tekrar yatırım iklimi doğar. Vaadlerin altı dolmazsa, daha zor yıllar yaşarız.
