Uzay çağında hâlâ kadın haklarını konuşuyorsak!
8 Mart 2019 Kadınlar Günü vesilesi ile Dünya Bankası ''Kadınlar İş Dünyası ve Hukuk/ Women, Busıness and The Law 2019'' isimli bir araştırma yayınladı.
Bu araştırmada kadın haklarında durum analizi yapılıyor. Sonuçlar bir kadının çalışma hayatının farklı aşamalarını kapsayan yedi kritere göre yapılandırılmış endeks değerleri ile veriliyor. Bu kriterler Seyahat Özgürlüğü, Bir İşe Başlamak, Para Kazanmak, Evlenmek, Bir İş Sahibi Olmak, Varlıkları Yönetmek ve Emeklilik Kazanmak haklarıdır. Bu kriterlerin kadınların ekonomik duruşu için önemli etkileri olduğu açıktır.
Endekslerde dünyanın tüm bölgelerinde 2009 ile 2019 arasındaki on yılda cinsiyet eşitliği konusunda ortalama olarak iyileşme olduğu görülüyor.
2009 ile 2019 arasında, dünya ortalama endeks değeri 70.1'den 74.7'ye yükselmiştir. Bu on yılda, 131 ülke 274 yasal değişiklik yapmıştır. Ne var ki ortalama 74.7 endeks değeri kadınların halen erkeklerin sahip oldukları hakların dörtte birinden mahrum olduklarını gösteriyor.
2019 yılında dünyada altı ülke; Belçika, Danimarka, Fransa, Letonya, Lüksemburg ve İsveç, bu alanda kadınlara yüzde 100 eşit haklar veren ülkelerdir.
Dünyada 2019 yılında, on yıl öncesine göre kadın hakları endeksinde en fazla ilerleme 8.4 puan artışla Güney Asya'da oldu.
En düşük gelişme ise 2.9 puanla Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da oldu. Bu ülkeler İslam ülkeleridir. Gelişmenin yavaş olmasının nedeni İslam ülkelerinde laik anlayışta olan ülke sayısının az olmasıdır.
Avrupa ve Orta Asya'da ortalama yüzde 84.7 olan eşitlik yüzdesi, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da yüzde 47.3'e düşüyor. ABD, yüzde 83.75'lik oranıyla ilk 50 ülke arasında yer almıyor. Şeriatla yönetilen Suudi Arabistan ise yüzde 25.6 endeks değeri ile en son sıradadır. Sondan ikinci de 31.2 endeks değeri ile İran'dır
Dünya Bankası'nın kadınlara fırsat eşitliğini sağlama kıstasına göre yaptığı ülkeler sıralamasında Türkiye 187 ülke içinde 85'inci sırada yer alıyor. Türkiye'nin endeks değeri 79.38'dir. Dünya ortalamasının üstündedir... Latin Amerika ve Karayipler'in altındadır. Rusya ve Çin ise Türkiye'nin gerisinde kalıyor.
Atatürk kadın haklarını; kalkınmanın ve medenileşmenin olmazsa olmazı olarak görmüş ve zamanında kadın haklarında en erken ve en geniş düzenleme yapılmıştır. Türkiye'de kadınlara birçok Avrupa ülkesinden önce, 20 Mart 1930'da belediye seçimlerinde, 1933 yılında muhtar seçme ve köy heyetine seçilme hakkı, 1934'te ise milletvekili seçme ve seçilebilme hakkı verilmiştir.
Eğer 1930'da başlayan süreci doğru değerlendirebilseydik, Türkiye'de kadın haklarında şimdi en ön sıralarda olurdu.
İslam ülkelerinde kadınlara seçme ve seçilme hakkı çok daha sonra; İran'da 1963, Libya'da 1964, Ürdün'de 1974, Kuveyt'te ise 2005'te verildi. Suudi Arabistan'da kadınların seçme ve seçilme hakkı yoktur. Suudilerde iş hayatında kadın ve erkek ayrı mekânlarda çalışmak zorundadırlar.
