TL, el yakıyor

Ağustos ayında TÜFE oranı sıfıra yakın, eksi yüzde 0.10 oldu. Başka bir ifade ile perakende fiyatlar binde bir oranında geriledi. Mevduat faizi olarak, mevduatın nominal getirisi yüzde 0.41, reel getirisi ise yüzde 0.51 oldu.
Mevduatın Ağustostan-Ağustosa son bir yıllık brüt nominal faiz getirisi yüzde 6.50 oldu. Yüzde 8.17 olan TÜFE’ye göre, mevduatın yıllık brüt reel faiz getirisi eksi 1.54 ve vergilerden sonra net reel faiz getirisi ise yüzde eksi 2.5 oldu. Yıllık nominal faiz oranı olan yüzde 6.50 oranı, yıllık TÜFE oranı olan yüzde 8.17 oranının altında kaldığı için reel faizler eksi oldu. Başka bir ifade ile paranın bir kısmını enflasyon eritti. Faizin bir kısmı da vergiye gitti. Eğer bu para yastık altında olsaydı, satın alma gücü enflasyon kadar erirdi.
Nominal rakamlar TÜİK’in rakamlarıdır. Net faiz yüzde eksi 2.5 reel getiri hesabı bu değerler üstünden yapılmıştır.
Sonuçta parasını mevduata yatıranlar üstüne de faiz vermiş oldular. Bu şartlarda mevduat sahibinin bir yıl önceki 100 olan satın alma gücü, bir yıl sonra 97.5 liraya gerilemiş oluyor. Parasının reel değeri 100 liradan 97.5l iraya geriliyor.
Eksi reel faize karşı ilk tepki tasarrufların, borsa, döviz, altına dönmesidir. Normal vatandaş borsaya güven duymuyor. Uzak kalıyor. Dövizler de yakın zamana kadar Merkez Bankası ve sıcak paranın kontrolünde idi. Merkez Bankası’nın dalgalı kur siteminde aşırı düşen veya çıkan kurlara dolaylı yollardan müdahale etmesi gerekir. Bir lira, bir dolar çığlıklarına rağmen MB, müdahale eder güründü ve fakat maalesef ciddi müdahale etmedi. Artışlarda daha çok müdahale etti. O kadar ki MB, kendi hazırladığı reel kur endeksine uymadı. Son aylarda, 2003 ve TÜFE bazlı reel kur endeksi şöyledir:
Mayıs .........119.8
Haziran ........115.3
Temmuz ......114.6
Ağustos .......111.5
Endekslerde yüzün üstü, TL ’nin değerli olduğunu gösteriyor. Demek ki Ağustosta bile TL, hâlâ yüzde 11.5 oranında değerli idi. Buna rağmen MB Başkanı hâlâ dolar kuru 1.92 olacak diyor. Bu demektir ki MB, enflasyonla mücadele için TL’yi değerli tutmak istiyor. Ancak öte yandan MB’nin, bu politikası nedeniyle Türkiye, AKP iktidarında 340 milyar dolar cari açık verdi.

Reel faizin eksi olması tasarrufların düşmesine, tüketimin artmasında etkili oluyor. Çünkü elde para tutmak el yakıyor .
Tasarruf araçları içinde Ağustos ayında en fazla kazandıran, külçe altın oldu. Altın, Ağustos ayında yüzde 7.31 oranında reel getiri sağladı. Buna rağmen bir yıl itibariyle en çok kaybettiren, yüzde 15.52 oranında reel kayıpla yine altın oldu.
Dolar ve euro da kur artışından dolayı ağustosta ve son bir yılda reel getiri sağladılar... Euro, daha yüksek, bir yılda yüzde 8.98 reel getiri sağladı.
Borsa, Ağustos’ta zarar getirdi ve fakat son bir yılda yüzde 1.41 reel getirisi oldu.