Temmuz ayı kime ne getirdi?

Türkiye İstatistik Enstitüsü, temmuz ayı finansal yatırım araçları reel getirisini yayınladı. Hatırlatmakta yarar var... Reel getiri, enflasyonun etkisi bertaraf edildikten sonra gerçekleşen getiridir.
Temmuz ayında, TÜFE’ye göre düzeltilmiş yatırım araçları içinde yalnızca borsa kazandırdı. Borsa dışında, net faiz sıfır oldu... Diğer araçlar da zarar getirdi.
Faizde eksi faiz dönemi yaşıyoruz... Mevduat faizinde brüt reel getiri, Temmuzda yüzde 0.72 oldu. Ancak vergiden sonra reel getiri oranı sıfır dolayında oldu. Temmuzdan temmuza yıllık reel getiri ise yine brüt olarak -1.71 oldu. Yani zarar getirdi.
Faiz politikası iki tarafı kesen bıçak gibidir. Eksi faiz bütçe yükünü düşürüyor ve fakat aynı zamanda servet yapısını değiştiriyor. Yine eksi faiz, tüketimin artmasına ve tasarrufun düşmesine neden oluyor. Türkiye’de halen ortalama tasarruf oranı zaten düşük ve yüzde 12-13 gibi bir seviyededir.
Öte yandan eksi faizde yatırımların artması gerekir. Buna rağmen fiziki yatırımlar da artmıyor. Çünkü ülke riski yüksektir. Kaldı ki Türkiye’de bir faiz karmaşası ve istismarı var. Söz gelimi, bankalar işletmelere kredi verirken mevduatın iki katı faiz alıyorlar.
Borsa geçen seneki düzeyine henüz çıkmadı... Temmuz ayında borsanın reel getirisi yüzde 7.39 olduysa da son bir yıllık reel getirisi -7.91 oldu. Borsanın bir yıl içinde yüzde 30’a varan iniş ve çıkışları sermaye piyasasının ne kadar kırılgan ve spekülatif bir piyasa olduğunu gösteriyor. Kaldı ki, bir ayda yüzde 7.39 reel getiri de spekülatif bir getiridir. Ekonomideki kırılganlığı en fazla borsanın hızlı iniş ve çıkışları etkiliyor.



Temmuz ayında TL değerlendi... Dolar ve euro, aylık ve yıllık bazda zarar getirdi. Temmuzdan temmuza son bir yılda, euro yüzde 13.63 oranında, dolar ise 0.28 oranında reel kayıp getirdi.
Euro Avrupa’da yaşanan borç krizi nedeniyle dolar ve TL karşısında değer kaybetti. Geçen sene Temmuz ortasında 1 Euro=1.4138 dolar iken bu sene temmuz ortasında 1 Euro= 1.2290 oldu.
Öte yandan MB reel kur endeksine göre geçen sene temmuz ayında TÜFE bazlı reel kur endeksi 109.39 iken bu sene Temmuz ayında 118.12 oldu. Reel kur endeksi yüzün üstünde TL’nin değerlendiğini göstermektedir.
Altın da parıltısını kaybetti... Külçe altın, aylık bazda 0.70 oranında zarar getirdi. Yıllık bazda da yalnızca yüzde 1.56 oranında reel getiri sağladı.
Altının yarım asır önce tasarruf aracı özelliği vardı. Ancak 1970 petrol krizi ve doların altınla bağlantısının kesilmesinde sonra, bu özelliğini kaybetti. Tersine borsa son elli yıldır spekülatif iniş ve düşüşler yaşıyor. Türkiye’de sürekli olarak finansal yatırım araçları arasında, kısa zamanda aşırı farklar ve değişmeler yaşanmaktadır. Bu değişmeler, bu piyasanın spekülatif bir piyasa olduğunu da ortaya koymaktadır. Bu anlamda küçük tasarruf sahibi için bu piyasa riskli bir piyasadır.