Spekülatif piyasa (14 Şubat 2018)

Ocak ayından Ocak ayına son bir yılda, finansal yatırım araçları içinde borsa nominal olarak yüzde 44.21 getiri sağladı. TÜFE'ye göre hesaplanan borsanın reel getiri oranı da yüzde 30.68 oldu.

2017'de dünyada ortalama büyüme oranları yükseldi. İşsizlik geriledi. Enflasyonda düşüş yaşandı. Borsalar da 2009 yılından sonra, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde en yüksek düzeyine çıktı. Dünyada önde gelen 65 borsanın toplam piyasa değeri, 82 trilyon dolara yükseldi. Bir karşılaştırma için ABD'nin 2017 yılı millî geliri 19 milyar dolardır.

2018 yılında ne olur? Aynı performansı beklemek mümkün değil. Borsalar reel değerleri temsil etmekten uzaklaştı. Yani balon yaptı. Ayrıca siyasi gerilimler de artıyor.

2017 yılında dünyada en fazla kazandıran yüzde 77.72 artan Arjantin Borsası oldu. Türkiye Vietnam'dan sonra üçüncü sırada geldi. Dikkat edersek ilk 4 ülke de ekonomik olarak kırılgan ülkelerdir. (Aşağıdaki tablo.)

Borsalar ne kadar hızlı artarsa o kadar hızlı düşer. 2018 yılı BİST 100 açısından riskli bir yıldır. Mamafih dünya borsaları sert düşüş yaşadı ve fakat arkasından toparlandı. Piyasalardaki dalgalanmayı ölçen VIX endeksi 2015 yılından bu yana yüzde 50 gibi en yüksek seviyesine çıktı.

Dünyada borsaların artmasına karşılık Arap ülkelerindeki borsalar ise tersine düştü. Katar borsasını Arap ülkelerinin ambargo kararı olumsuz etkiledi.

Mevduat faizi ise beş yıldır üst üste reel kayıp getiriyor. Devlet iç borçlanma senetleri geçen sene de eksi reel faiz getirmişti.

Eksi reel faiz yoluyla mevduat sahiplerinden bankalara, devlet iç borçlanma senedi alanlardan da devlete gizli bir gelir transferi yapılmış oluyor

Hükümet tarafından faizlere aşırı müdahale edilmesi, Türkiye'de kırılganlığı artıran nedenlerin başında geliyor.