Siyasette slogan her zaman olmuştur ve önemlidir de. Ancak bu dönem bambaşka. Sanırsınız ki, bu işlerin üstadı İngilizler işin içinde. Öyle ustaca sloganlar buluyorlar ki, insanlar kıblesini şaşırıyor.
Şu “Darbe” anayasası, ne anayasaymış!.. 1987’den başlayarak 110 defa değiştirilmiş. 1987/4, 1993/1, 1995/22, 1999/4, 2001/48, 2002/2, 2004/12, 2005/9, 2006/1, 2007/7 değişiklik yapılmış. Ama adı yine aynı kalmış.
Eğer “darbeyle hesaplama” ihalesi açılsaymış, hiç şüphe yok ki 54 değişiklikle, 57’nci hükümet kazanırmış. Şu hale bakın, 25 senede 110 değişiklik yapılmış da, kimsenin aklına “darbeyle hesaplaşmak”, demek gelmemiş. Buna AKP dönemi de dahil.
Anayasalar mutabakat metinleridir, parti anayasası olamaz deniliyordu. Meğer mutabakatın alâsı yapılmış da haberimiz yokmuş. Değerli gazeteci yazar Arslan Bulut bu konuya açıklık getirdi de öğrendik. ABD, AB, İngiltere, Belçika, BM, hasılı pek çok çevreyle “yargı reformu stratejisi” çalıştaylarında, içeride olmasa da, dışarıda mutabakatın “kralı” var.
Neyse biz 12 Eylül’de yapılacak referandumun, omurgası olan iki yüksek yargı ne hale getiriliyor, ona bakalım.
Anayasa Mahkemesi
Anayasa Mahkemesi üye sayısı 11’den 17’ye çıkarılıyor. Üyeler şöyle seçiliyor:
3 üye TBMM tarafından; ikisi Sayıştay Genel Kurulu’nun kendi başkan ve üyeleri arasından gösterecekleri üçer aday içinden, biri Baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday içinden seçiliyor. Oylama usulüne göre; ilk oylamada üye tam sayısının üçte ikisi, ikinci oylamada salt çoğunluk, üçüncü oylamada iki aday yarışacak, en fazla oy alan seçilmiş olacaktır.
14 üye Cumhurbaşkanı tarafından; üçü Yargıtay, ikisi Danıştay, biri Askerî Yargıtay, biri Askerî Yüksek İdare Mahkemesi genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri arasından her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden; 3’ü en az ikisi hukukçu olmak üzere Yükseköğretim Kurulu’nun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri arasından göstereceği üçer aday içinden; 4’ü üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar, birinci sınıf hâkim ve savcılar ile en az beş yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından seçilecek.
* Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Anayasa Mahkemesi’nin mevcut yedek üyeleri asıl üye sıfatını kazanacak.
* Anayasa Mahkemesi Başkanı ve Yardımcısı, gizli oyla ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile dört yıl için seçiliyor.
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu
Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üye sayısı 7’den 22’ye çıkarılıyor.
Adalet Bakanı ve Müsteşar, Kurulun tabiî üyesidir. Diğer üyeler şöyle seçiliyor:
4 asıl üyesi Cumhurbaşkanınca; nitelikleri kanunda belirtilen; yükseköğretim kurumlarının hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından,
3 asıl üyesi Yargıtay üyeleri arasından Yargıtay Genel Kurulunca,
2 asıl üyesi Danıştay üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulunca,
1 asıl üyesi Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulunca kendi üyeleri arasından, 7 asıl üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adlî yargı hâkim ve savcıları arasından adlî yargı hâkim ve savcılarınca,
3 asıl üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idarî yargı hâkim ve savcıları arasından idarî yargı hâkim ve savcılarınca, dört yıl için seçilir.
* “Kurulun yönetimi ve temsili Kurul Başkanına aittir.” (Adalet Bakanına)
* “Hâkim ve savcıların görevlerini; kanun, tüzük, yönetmeliklere ve genelgelere (hâkimler için idarî nitelikteki genelgelere) uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetleme; görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hal ve eylemlerinin sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığını araştırma ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma işlemleri, ilgili dairenin teklifi ve Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Başkanının oluru ile Kurul müfettişlerine yaptırılır.”
* “Kurulun meslekten çıkarma cezasına ilişkin olanlar dışındaki kararlarına karşı, yargı mercilerine başvurulamaz.”
* “Kurula bağlı Genel Sekreterlik kurulur. Genel Sekreter, birinci sınıf hâkim ve savcılardan Kurulun teklif ettiği üç aday arasından Kurul Başkanı tarafından atanır.”
* “Adalet hizmetleri ile savcıların idarî görevleri yönünden Adalet Bakanlığınca denetimi, adalet müfettişleri ile hâkim ve savcı mesleğinden olan iç denetçiler; araştırma, inceleme ve soruşturma işlemleri ise adalet müfettişleri eliyle yapılır. Buna ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir.” Konumuza yarın devam edeceğiz.
