Reel sektörün morali bozuk (26 Nisan 2013)

İmalat sanayii, sanayi sektörünün yüzde 80’ini oluşturuyor. Merkez Bankası imalat sanayiindeki firmalarla ilgili anketler yapıyor. Bu anketlerde imalat sanayiinde beklentileri, siparişlerin ne durumda olduğunu, yatırım harcamalarını, kapasite kullanım oranlarını soruyor. Sonuçları da yayınlıyor. Nisan ayı için 3 farklı anket sonucu yayınladı. Reel Kesim Güven Endeksi, İmalat Sanayii Kapasite Kullanım Oranı, İmalat Sanayii Bahar Dönemi Yatırım Anketi.
Reel kesim güven endeksi, imalat sanayiinde piyasaya ve ekonomik ortama olan güveni gösteriyor. Yüzün üstü güveni, yüzün altı ise güvensizliği gösteriyor. Nisan ayında Reel Kesim Güven Endeksi yüzde 112 oldu. Yani reel sektörün güveni var demektir. Ancak geçen sene bu endeks daha yüksek, yüzde 116 idi. Bu sene reel sektörün güveninde geçen yıla göre azalma var.
İmalat sanayiinde toplam sipariş miktarında güvensizlik var. Geçen sene 94.4 olan endeks değeri bu sene daha da düştü, yüzde 89.9’a geriledi.
Endekste sabit sermaye yatırım harcamalarında da düşme var. Ayrıca Merkez Bankası’nın yaptığı, yatırım anketine göre de imalat sanayiinde 2012 baharında öngörülen yatırım harcamalarında bir önceki yıla göre beklenen artış, yüzde 27.4 iken bu sene nisan ayında bu artış yüzde 20.5’e gerilemiş.

Reel sektörde güven ve beklentiler, ekonomideki gidişatı etkiliyor. Güven endeksinin yüzün üstünde olması reel sektörün moralinin iyi olduğunu buna karşılık gerek güven endeksinin ve gerekse diğerlerinin geçen yıla göre daha düşük kalması, olumsuz beklentileri gündeme getiriyor.
Olumsuz beklentiler piyasanın daha durgun olmasına yol açıyor. Olumlu beklentiler ekonomide iç dinamikleri harekete geçirerek, büyümeyi hızlandırıyor. 2013 yılında beklentilerin kötümser olması canlanmanın olmayacağını da gösteriyor. Zaten piyasada olanlar ve kamuoyu, ekonomide işlerin kesat olduğunu bizzat yaşıyor.
Öte yandan, imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı da 2012 yılı nisanında yüzde 74.7 iken, 2013 nisanında yüzde 73.6’ye geriledi.
Kapasite kullanım oranı, bir üretim biriminin, diyelim ki bir fabrikanın, yüzde yüz olan üretim kapasitesinin ne kadarının kullanıldığını gösterir. Bir bisiklet fabrikası günde 100 bisiklet üretebilecek kapasitede ise buna rağmen eğer günde 74 bisiklet üretebiliyorsa, bu fabrikanın kapasite kullanım oranı yüzde 74’tür.
Kapasite kullanım oranı hiçbir zaman yüzde 100 olmaz. Elektrik kesilmesi ve arızası, makine arızası, bakım ve onarım, hastalıklar, tatiller gibi çeşitli sebeplerle doğal olarak kapasite kullanım oranı düşer. Ancak 2013 nisan ayında gerçekleşen yüzde 73.6 kapasite kullanım oranı da çok düşüktür. Bunun nedeni işlerin iyi gitmiyor olmasındandır.