Piyasada kırılganlık daha da arttı

TÜİK, Haziran ayı finansal yatırım araçlarının aylık ve yıllık nominal ve reel getiri oranlarını açıkladı. Gerek yıllar itibariyle ve gerekse de finansal yatırım araçlarının reel getiri oranları arasında yüksek farklar var.

BİST 100 endeksinin yıllık nominal getiri oranı geçen sene Haziran ayında yüzde eksi 21,91 iken , bu sene haziran ayında yüzde 19,23 oldu. Arada nominal olarak 41,14 yüzdelik puan fark var.

BİST 100 endeksinin reel getirisi de, geçen sene eksi 15,62 iken bu yıl 5,87 oldu. Reel getiriler arasında da 21,49 puan fark var. Bu sonuçlar son iki seneye mahsus değil. Geçmiş yıllarda da aynı tablo vardı. Ancak fark arttı ve bu demektir ki sermaye piyasasında aşırı spekülasyon var. Kırılganlık yüksektir.

Borsanın yükselmesi bundan sonra aynı hızla devam etmez.

Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre, Borsa'da Ocak ayında 32,3 milyar dolarla yüzde 65 olan yabancı payı, 26 Haziranda 24,4 milyar dolar ve yüzde 49,8'e geriledi.

Borsa İstanbul, ayrıca 6 yabancı kuruluş için 1 ila 3 ay "açığa satış yasağı" tedbiri uygulanacağını duyurdu.

Açığa satış tedbiri uygulanacak yatırımcılar ve tedbir süreleri şöyle:

* Barclays Capıtal Securıtıes Lımıted'a 3 ay,

* Credıt Suısse Securıtıes Europe Lımıted'e 3 ay,

* Merrıll Lynch Internatıonal'a 3 ay,

* Goldman Sachs Internatıonal'a 1 ay,

* J.P.Morgan Securıtıes Plc'e 1 ay,

* Wood And Company Fınancıal Servıces As'a 1 ay ceza verildi.

Mevduat faizi reel getirisi 2019 Haziran ayında eksi iken bu sene Haziran ayında yüzde 7,97 oldu. Bunun nedeni bir yıl önce faizlerin yüksek olmasıydı. Bu gün ise mevduat faizi yüzde 8-9 dolayında ve enflasyonda yüzde 12,66'dır. Yani değişmezse mevduat faizi reel getirisi yeniden eksiye dönecektir.

Son bir yılda dolar yüzde 4,16, Euro yüzde 3,81 reel getiri sağladı. Dolar Euro'ya karşı değer kazandı. 2019 Haziran ayında Euro/Dolar kuru 1,1383 iken, 2020 Haziran sonunda 1,1211 oldu.

Kur sorunu için risk oluşturan faktörler şöyledir;

* Yabancı sermayenin çıkması ve yeni sermaye girişlerinin azalması;

* Merkez Bankası rezervlerinin azalması; ''Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, TCMB 'nin Haziran ayında takas hariç net döviz rezervinin eksi 27 milyara indiğini belirtti.''

* Türkiye'nin beş yıllık tahvillerinde kredi risk primini gösteren, CDS oranlarının yüksek olması. (Dün 477 baz puan idi.) Bu nedenle dış borçların pahalı çevrilmesi veya zorlanmamız.

Altın, Haziran ayında en yüksek getiriyi sağladı. Altın fiyatları son bir yılda nominal olarak yüzde 49,14 ve reel olarak ta yüzde 32,43 oranında arttı. Altının artmasının en önemli nedeni Dünyada dolara olan güven kaybıdır.

Sonuç; piyasada aşırı kırılganlığı önlemenin ön şartı, demokrasi ve hukukun üstünlüğünde etkili adımlar atmamızdan geçer.