Uluslararası Şeffaflık Örgütü (Transparency International), 1995'ten bu yana Yolsuzluk Algı Endeksi hazırlıyor. Açıklanan 2019 sonuçlarına göre; Türkiye, yolsuzluk algı endeksinde 180 ülke içinde 91 sırada yer aldı. Oysaki Türkiye, 1995 yılında 29, 2014 yılında 54. sırada yer alıyordu.
Sıralamada, 87 puanda Danimarka ilk sırada en az yolsuzluğun olduğu ülke olarak Somali ise 9 puanla 180 sırada ve en çok yolsuzluğun olduğu ülke olarak yer aldılar.
Öte yandan;
2013-2019 yılları arasında yolsuzluk algı endeks sıralamasında en çok düşüş yaşayan 3 ülke oldu… Bunlar;
* Macaristan - 10
* Türkiye - 11
* Saint Louis - 16
Her üç ülkede de ortak sorun despot yönetimlerin tırmanmasıdır.
36 OECD üye ülkeleri içinde Türkiye 35 sırada, yani sondan ikinci sırada geliyor. Bizden sonra gelen Meksika var.
Türkiye'nin yolsuzluk algı endeksinde hızlı düşmesinin nedenleri ise şöyle açıklandı;
* Siyasi gücün otoriter rejimlerde olduğu gibi tek elde toplanması,
* Yargı bağımsızlığına ve hukuk adaleti ilkelerine dönük ihlaller,
* Kamu kurumlarının ve özellikle Denetleyici ve Düzenleyici kurumların etkilerinin ve işlevlerinin kaybolması,
* Meclis'in hesap sorma ve denetim gücünü yitirmiş olması,
* Politikanın dar bir çevrede yapılması ve halkın yürütmenin kararlarını etkileme gücünün zayıflaması,
* Kamu ihalelerinin gerekli şeffaflık, denetim ve hesap verebilirlik mekanizmalarından yoksun bir biçimde yürütülmesi, ihalelere ahbap çavuş ilişkilerinin hakim olması.
Aslında otokrasiye giden tüm ülkelerde yolsuzluk algısı da artıyor. Zira otokrasi de zaten aynı zamanda denetimsizlik demektir. Aşağıdaki tablo uluslar arası şeffaflık örgütünün 2018 yılı raporundan hazırlanmıştır.
Yolsuzluğun en az olduğu 20 ülke içinde, Fredoom House, insan hakları ve siyasi özgürlükler endeksine göre özgür olmayan ülke yoktur. Kısmen özgür 2 ülke vardır. Buna karşılık yolsuzluğun en çok olduğu 20 ülke içinde hiç özgür ülke yoktur. Bu ülkelerin ikisi yarı özgür 18'i ise özgür olmayan ülke statüsündedir.
Yine yolsuzluğun en az olduğu ilk 20 ülkede ortalama fert başına gelir 58.073 dolar, yolsuzluğun en yüksek olduğu son 20 ülkede ortalama fert başına gelir 2.903 dolardır.
Buradan çıkan net sonuca göre, demokratik gelişmiş ülkelerde yolsuzluk oranı daha düşüktür. Otokrasinin ve diktatörlüğün olduğu fakir ülkelerde yolsuzluk oranı da yüksektir.
Yolsuzluk ile yoksulluk arasında da birbirini besleyen bir kısır döngü süreci var; Yolsuzluk ekonomide verimliliği azaltmakta, gelir eşitsizliği yaratmakta, kamu harcamalarında optimal dengeyi bozmaktadır. Halkın devlete olan güven duygusu sarsılmakta ve yatırım şevkini kırmaktadır. Haksız rekabet yaratmakta ve piyasa düzenini bozmaktadır.
