Gümrük Bakanı Hayati Yazıcı tüketicinin korunması hakkındaki kanun tasarısı nedeniyle sık sık bankaların tüketiciden 60 kadar farklı ücret aldığını ve bu uygulamanın yanlış olduğunu ifade ediyor. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan da bankaların bazı alanlarda aldıkları ücret ve komisyonlarda ölçüyü kaçırdıklarını açıkladı.
Tüketicinin korunması hakkındaki yasa tasarısına göre, bankaların hangi hizmetlerden komisyon alacağını BDDK belirleyecek. BDDK bu konudaki görüşünü daha önce açıklamış ve alınan ücret ve komisyonlar yasalara ve özel anlaşmalara göre alınıyor olsa da “sözleşme serbestisi ilkesinin geçerli olması, sözleşme hükümlerinin genel hukuk hükümlerine, emredici hukuk kurallarına, ahlaka ve adaba uygun olması gerekir” demişti.
Şimdi de BDDK Başkanı Mukim Öztekin, “mevcut uygulamalar ‘tek hizmet için tek fiyat’ ilkesiyle yeniden düzenlenecektir” dedi.
Bankaların faiz dışında aldığı ücret ve komisyonları “gizli faiz” olarak yorumlayabiliriz. Bankacılık bir devlet imtiyazıdır. Bu imtiyazı veren devlet, tüketiciyi korumak için gerekli yasal altyapıyı da yapmak zorundadır. Yasal altyapı olmadığı için bu tür dolaylı yollarla bankalar tüketiciyi istismar etmektedir.
Eğer işi yine bankaların ve Merkez Bankası’nın vicdanına bırakırsak yeni bir hata yaparız. Bankaların tüketiciyi sömürmesi ancak yasal altyapı tamamlanarak önlenir. Bu altyapıyı tamamlarken geçmişte çok hata yapıldı. Söz gelimi kredi kartlarında faiz oranlarını belirleme yetkisi Merkez Bankası’na verildi. Merkez Bankası da bankaların lafından çıkmıyor. Bunun içindir ki Merkez Bankası kendi faizini yüzde 5’e indirdi ve fakat kredi kartlarında, avans çekme faizini yüzde 26.64 ve gecikme faizini yüzde 32.64 olarak ilan etti.
Yasal ticari temerrüt faizi yüzde 13.75’tir. Buna rağmen MB hangi gerekçe ile kredi kartlarında temerrüt faizini yüzde 32.64 olarak tespit ediyor? Neden bir milli banka göz göre göre tüketicinin sömürülmesine alet oluyor?
Bankalar, tüketiciyi aldatırken hedef de saptıyor. Doğru konuşmuyor. Söz gelimi Türkiye Bankalar Birliği Başkanı, faiz oranlarını piyasanın belirlediğini söylüyor. Gerçekte ise:
1) Banka ve kredi kartları yasasının 26. maddesine göre, kredi kartları faizlerini MB belirliyor.
2) Reeskont işlemlerinde uygulanan iskonto oranı ve avans işlemlerinde uygulanan faiz oranı, ticari temerrüt faiz oranı gibi oranlar yasal faiz oranlarıdır.
3) Mevduat faizi de serbest değil. Bankalar azami mevduat faizini belirliyor ve MB da bu faizi yayınlıyor. Tezgah altı faiz dediğimiz faiz ise yasak. Geçen yıllarda İş Bankası eski Genel Müdürü Ersin Özince, tezgah altı faiz uygulamasına yasak getirmenin doğru olmadığını belirterek, “Faizin serbest bırakılması iyi olur” demişti.
4) Politika faizini, gecelik faiz oranlarını, borç verme faiz oranını, repo faizini, geç likidite penceresi faiz oranlarını da Merkez Bankası tespit ediyor.
5) Kredi faizlerine gelince, bugüne kadar bankalarla pazarlık eden bir babayiğit var mı? Faiz oranı için ancak rica edilir. Çünkü bankadan kredi almak isteyenlerin sayısı çok fazladır. Bankalar istediğine kredi veriyor.
Bu şartlarda faizleri piyasanın belirlemediği çok açıktır. Buna rağmen Bankalar Birliği aksini savunuyorsa, bu savunma da tüketiciyi aldatmanın farklı bir versiyonudur.
