Ocak ayında kazananlar ve kaybedenler

Finansal yatırım araçlarının, 2019 Ocak ayı TÜFE'ye göre düzeltilmiş yıllık reel getiri ve kayıp oranları Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklandı.

Ocaktan-ocağa son bir yılda en yüksek reel getiriyi yüzde 18.22 oranıyla Dolar sağladı.

Aynı yılda en yüksek reel kaybı, yüzde eksi 31.74 oranı ile Borsa getirdi. Borsaya bir yıl önce para yatırıp, Ocak'ta bozduranlar satın alma gücü olarak nerdeyse paralarının üçte birini kaybettiler.

Son haftalarda Borsa 100 endeksi değer kazandı. Söz gelimi 16 Ocak'tan beri nominal olarak yüzde 9'a yakın arttı. Böyle devam ederse Şubat ayında reel kayıp azalacak demektir.

Borsa 2018 Ocak ayında da yıllık olarak yüzde 30.68 oranında reel getiri ile sağlamış ve finansal yatırım araçları içinde en yüksek reel getiriyi sağlamıştı. Borsa emme - basma tulumba gibi bir yıl artıyor , ertesi yıl düşüyor. Aşırı kırılgan bir yapı ve istikrarsız bir eğilim gösteriyor.

Bunun yanında ayrıca Doların reel getirisi ile Borsanın reel kaybı arasında 49.96 puan fark var. Bu fark aynı zamanda piyasanın spekülatif bir yapıda olduğunu ve ekonomik istikrarın aşırı bozuk olduğunu gösteriyor.

Halen dolar kuru yüksek, TL düşük değerdedir. Merkez Bankası Ocak 2019 TÜFE bazlı reel kur endeksini 75.61 olarak açıkladı. Bu demektir ki Ocak ayında TL kuru yüzde 24.39 oranında daha düşük değerdedir.

Ocak ayı ortalama dolar kuru 5.3451'dir. Oysa ki TÜFE bazlı reel kur endeksine göre denge kuru seviyesinin 4.0414 olması gerekir. TL'nin düşük değerde olması aynı zamanda, daha da çok düşmesini ve çok değer kaybetmesini önlüyor.

Eğer siyasi bir sorun yaşamazsak, dış borçların çevrilmesinde ve dış politikada ani ve olumsuz değişmeler olmazsa, normal ekonomik koşullarda ve süreçte, TL'nin daha fazla değer kaybetmemesi gerekir.

Halk dolar kurunu istikrar unsuru olarak algılıyor. Dolardaki artışı da istikrarsızlık olarak algılıyor. Kısa dönemde bu algı doğrudur Ancak orta ve uzun dönemde yüksek dolar kuru, cari dengeyi sağlayabilir. Sağlayabilir diyorum, çünkü sonuç hükümetlerin uyguladıkları kur politikalarına bağlı olarak değişiyor.

Söz gelimi 1994 ve 2001 krizlerinden önce cari açık veriyorduk. Devalüasyon sonrası aynı yıl içinde cari fazla verdik. Bu defa da TL aşırı düşük değerde ve fakat cari açık devam ediyor. Çünkü dalgalı kur politikası ithalata bağımlı bir üretim yapısı oluşturdu.

Mevduat Faizi (Brüt) -0,79 -7,43

Mevduat reel faizi 2018'de yüzde eksi 0.79 ve 2019'da ise yüzde eksi 7.13 oldu. Bu oranlar, stopaj kesilmemmiş brüt oranlardır. Mevduat faizinin stopaj sonrası reel getiri oranı daha da düşer. Mevduata yatırım yapanlar enflasyonu dikkate almalı ve beklenen enflasyon üstünde nominal faiz varsa mevduata yatırım yapmalıdırlar.

2018 yılı mevduat sahibi için kötü bir yıl oldu. Çünkü kur artışı hızlı bir şekilde enflasyona yansıdı. Mevduat faizleri enflasyonun altında kaldı.