Fitch not artırırken, olumlu ve olumsuz ekonomik gelişmeleri de açıkladı. Olumlu olan ve not artırımı için altyapı oluşturan gelişmeleri, kamu mali disiplini, kamu borç stokunun milli gelir içindeki payının azalması, finansal sektörün sağlamlığı, işsizliğin azalması olarak açıkladı.
Ayrıca temsilci, iki yıl içinde Türkiye’nin içinde bulunduğu coğrafyada, siyasi ve askeri şoklara neden olmayacak şekilde bir istikrar sağlanması, cari açıkta ciddi oranda azalma ve enflasyonda ciddi şekilde düşme olursa, kara para aklamayı önleyen yasa çıkarsa, Türkiye’nin notunun yeniden artırılmasının gündeme gelebileceğini kaydetti. Bu yolla, cari açığın ve Suriye politikasının risk oluşturduğunu da ifade etmiş oldu.
Not artışından sonra Türkiye artık, Azerbaycan, Bulgaristan, Colombiya, Romanya, Hindistan, Endonezya, Letonya, Nabibya, İzlanda, Tunus ile aynı nota sahip oldu.
Rating kuruluşları not verirken genel olarak aşağıdaki temel göstergelere bakıyor.
* Ülke ekonomisinin gelir yaratma kapasitesi, milli gelirde büyüme trentleri, yatırımlara ayrılan paylar,
* Bütçe disiplini,
* Cari denge, ihracat potansiyeli ve ihracatta gelişme,
* Enflasyon,
* Dış borç stokunun milli gelire oranı,
* Siyasi Riskler.
Aslında iktisadi gelişmişlik açısından Türkiye, daha yeni aynı nota girdiği yukarıdaki ülkelerden daha fazla gelişmiş bir ülkedir. Risk açısından bu ülkelerden daha fazla riskli ülke olmasına, yukarıdaki kriterlerden bazıları ve özellikle sıcak para neden oldu.
Fitch’in “yatırım spekülatif yapılamaz notunu, yatırım yapılabilir” şekline değiştirmesi, sıcak para açısından önemlidir... Çünkü Türkiye’nin sıcak paraya değil, doğrudan, sıfırdan yatırım yapacak, uzun dönemli risk aşacak yabancı yatırım sermayesine ihtiyacı var. Ne var ki sıcak paranın gittiği ve kırılganlığı artırdığı ülkelere, ciddi yabancı yatırım sermayesi gidip sıfırdan yatırım yapmıyor... Ya da çok az gidiyor.
2012 Yılı ilk 6 ay cari
açığın finansmanı
Cari işlemler açığı -30.6
finansmanı
1) Borç yaratmayan işlemler
Doğrudan Yatırımlar 7.9
Portföy Yatırımları 1.2
Diğer Yatırımlar 0.2
2) Borç Yaratan İşlemler
Portföy Yatırımları / Borç senetleri 9.2
Dış Krediler 8.6
Mevduatlar 7.7
3) Net Hata ve Noksan 3.5
4) Rezerv Varlıklar -6.3
Yukarıdaki tablo 2012 ilk 6 ayında gelen yabancı sermaye ve dış borçları gösteriyor. Doğrudan yatırımlar, bu giren 44.6 milyar dolar içinde 7.9 milyar dolar tutuyor ve toplamın yüzde 17,7’sini oluşturuyor. Kaldı ki, doğrudan yatırımlar olarak görünen 7.9 milyar dolardan çıkan sermayeyi çıkarırsak geride 5.7 milyar dolar net yatırım sermayesi kalıyor. Bu sermaye içinde yabancıların gayrimenkul alımları 1.3 milyar dolar da var. Geriye kalıyor 4.4 milyar dolar... Bu sermaye de mevcut bir işletmeyi satın alan veya mevcut bir işletmeye ortak olan sermaye ile, Türkiye’de mevcut yabancı yatırımlar için getirilen ilave sermayedir.
Son teşviklere rağmen Türkiye’ye sıfırdan yatırım yapacak, teknoloji getirecek ve istihdam yaratacak, ciddi yatırım sermayesi gelmiyor.
Not artırımı, Türkiye’ye risk nedeniyle gelmeyen sıfırdan yabancı yatırım sermayesinin gelmesine imkan verirse, Türkiye için en önemli sorunu çözmüş olacaktır. Ümit ederiz ki diğer rating kuruluşları da aynı şekilde not artırsın.
