Bugün kredi kartı mağdurlarının yaklaşık iki milyona ulaşmasında bankaların kredi kartlarından aldıkları yüksek faiz etkili olmuştur. Dokuz milyon tüketici de, kredi kartı borcunu asgari ödeme üzerinden yapmaktadır. Bu gidişle bu 9 milyon kredi kartı borçlusu asıl borcunu hiçbir şekilde ödeme imkânı bulamayacaktır. Bundan bankalar da rahatsız olacaktır.
Kredi kartlarının, ekonomik bir sorun olmaktan çıkıp, sosyal bir sorun olmasına, Merkez Bankası sebep oldu.
5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu 26. maddesine göre, banka ve kredi kartlarında en yüksek akdi faiz ve gecikme faiz oranlarını üç ayda bir Merkez Bankası belirliyor.
1) Kredi kartlarında yürürlükte olan en yüksek faizler, Merkez Bankası tarafından 2008 Temmuz ayında ilan edilen faizlerdir. Aynı yasanın MB kredi kartlarında faiz oranlarını üç ayda bir belirler ve ilan eder demesine rağmen kendi web sayfasında temmuz ayından itibaren geçerli olan faiz oranları yer almaktadır.
MB faizleri aynı tutmuş olsa da, ilan ettiği ay olarak, temmuz ayı yerine ekim ayını göstermek zorundadır.
Öte yandan 21 bankanın 20’si, kredi kartları faizlerini bu en yüksek faiz üstünden uyguluyor.
İlan edilen faizlere göre Türk Lirası’nda azami faiz yüzde olarak:
Aylık Yıllık
Akdi faiz 4.39 52.68
Gecikme faizi 5.14 61.68
Dolarda azami faiz:
Aylık Yıllık
Akdi faiz 2.30 27.6
Gecikme faizi 2.82 33.84
2) 87/ 11921 sayılı kararnameye göre, bankalar mevduat ve kredi işlemlerinde uygulayacakları faizi serbestçe tespit ediyor. Merkez Bankası’na bildiriyor.
* Temmuz 2008’de bankaların mevduata verdikleri en yüksek faiz oranı yüzde 18 iken, bu faizi düşürdüler. 24 Şubat günü, bankaların mevduata verdikleri en yüksek faiz oranı yüzde 13’tür.
* Bankaların Merkez Bankası’ndan kullandıkları gecelik faiz oranı da Temmuz 2008 ayında yüzde 20.25 iken, şimdi yüzde 14’tür.
3) MB gecelik gösterge faizlerini düşürmesine rağmen ve mevduat faizlerinin düştüğünü bilmesine rağmen kredi kartları faizlerini temmuzdan beri düşürmedi. Yüzde 52.68 ve yüzde 61.58’de tuttu. 4) Bankaların işletme kredileri için aldıkları en düşük faiz oranı yüzde 26’dır.
Bu şartlarda bankalar yüzde 14 maliyetle aldıkları paraları kredi kartlarında yüzde 52.68 akdi faizle satarak yüzde 376 kâr elde ediyorlar. Yine kredi kartlarında yüzde 61.58 faiz alarak da yüzde 440 kâr elde ediyorlar. Özel sektör işletmelerine de yüzde 26 ile satarak, yüzde 86 kâr ediyorlar.
* Bu durum, özel sektör işletmelerine karşı haksız rekabet yaratıyor. Birçok özel sektör işletmesi, bankaların krizde faizleri artırması ve önceki kredileri geri çağırması nedeniyle zor duruma düştü.
* Spekülatif kâr, piyasa düzenini bozuyor. MB yüksek faiz ilan ederek bu fahiş kâra imkân veriyor.
* MB ayrıca faizlerin aylık olmasına izin vererek, tüketicinin aldanmasına ve ekonomide belirsizliğin artmasına yol açıyor.
* Siyasi iktidar bu piyasa anarşisine ve tüketicinin istismar edilmesine seyirci kalıyor... Yasal önlem almıyor. Muhalefetin getirdiği teklifleri de dikkate almıyor.
5) Anayasa’nın 167. maddesi: “Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici tedbirler alır” şeklindedir. Siyasi iktidar ve Merkez Bankası, piyasanın sağlıklı ve düzenli işlemesini sağlamayarak Anayasa’yı açıkça ihlal etmiş oluyor.
