İsveç eski Dışişleri Bakanı Carl Bilt, darbe teşebbüsü konusunda Hürriyet'e verdiği röportajda ''Türkiye'de devlet idaresinde laikliğin sürdürülmesi önemlidir'' diyor ve ekliyor: ''Atatürk'ün bugüne kadar güçlü olan mirası yaklaşık bir asırdır Türkiye'nin ilerlemesinin lehine oldu, bunu unutmayın.''
Aslında darbe teşebbüsü de laikliğin ne kadar önemli olduğunu gösterdi. Bu konuda hâlâ kafası karışık olanlar varsa, darbe teşebbüsü musibetinden ders almaları gerekir.
Aslında Başbakanlığı döneminde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, 2011 yılında Mısır'da yaptığı konuşmada, laiklik için tarihi bir vurgu yapmıştı. Konuşmasından bazı alıntılar: ''Kişiler laik olmaz, devlet laik olur. Kişiler dindardır, din karşıtıdır, farklı dinden olabilir.'' ''Laik bir devlet yapısı dinsizliği değil, herkesin dinini inandığı gibi yaşamasının teminatıdır.''
Erdoğan'ın bu konuşmasına rağmen, TBMM Başkanı İsmail Kahraman sonradan tevil etse de ''Laiklik yeni Anayasada olmamalı'' demişti. Hatta Erdoğan da kendisine söz konusu 2011 değerlendirmesini hatırlatmıştı.
Diyanet İşleri Başkanlığı 2014 yılında yaptırdığı 'Türkiye'de Dini Hayat' araştırması sonuçlarına göre halkın laiklik konusunda eğilimi de laikliğin sürdürülmesi yönündedir. (Diyane'tin katılıyorum-katılmıyorum şeklindeki anket cevapları evet-hayır şekline çevrilmiştir.) Darbeden 2 yıl önce yapılan bu anket sonuçları çok manidardır. Bu araştırmadan bazı tespitler...
1) Halk cemaatlerin faaliyetinin denetlenmesini istemişti.
Ankete katılanların yüzde 67.5'i cemaatlerin faaliyetlerinin devlet tarafından denetlenmesini istemişti.
***
Cemaatlerin Faaliyetleri Denetlensin mi?
----------------------------------------------------------------------------
Yüzde
--------------
1) Evet 67.5
2) Hayır 17.9
3) Fikri Yok 13.0
4) Cevap Yok 1.6
---------------
Toplam 100.00
(Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı ''Türkiye'de Dini Hayat Araştırması 2014'' sayfa 222, Grafik: 114)
2) Cemaatlerin devlet tarafından desteklenmesi konusunda halkın kafası karışıktı
Cemaatler Desteklensin mi ?
--------------------------------------------------------
Yüzde
---------------
Evet 40.2
Hayır 42.9
Fikri Yok 15.1
Cevap Yok 1.8
--------------
Toplam 100.00
(Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı, ''Türkiye'de Dini Hayat Araştırması 2014,'' sayfa 228, Grafik: 117)
***
Cemaatlerin devlet tarafından desteklenmesi sorusu karşısında halkın kafasının net olmadığı anlaşılıyor. Zira cevaplarda hayır fazla olmakla birlikte evet'e karşı açık ara bir fark yoktur.
Gerçekte cemaatlerin devlet tarafından desteklenmesi laik devlet ilkesine aykırıdır. Ayrıca yalnızca Sünni kesimde cemaat yapılaşması var. Devletin Alevi-Sünni veya farklı inanç sahibi olanlara karşı eşit durması, tarafsız olması gerekir. Aksi halde bizzat devlet haksız rekabet yaratmış olur. O zaman cemaatten olmayanlar neden devlete vergi versin?
3) İslam'ı özgürce yaşamanın yolu laiklikten geçer...
Diyanet İşleri Başkanlığı'nın araştırmasında, ''İslam'ı Özgürce Yaşamanın Yolu Laiklikten Geçer'' sorusuna deneklerin yüzde 61.1'i katılıyorum (Evet) cevabı vermiş. Çelişki, erkeklerde bu oran daha yüksek yüzde 62 ve kadınlarda daha düşük yüzde 60 olmuş.
Eğitim düzeyine göre ise üniversite mezunlarında yüzde 64.4 buna karşılık okur yazar olmayanlarda daha düşük ,yüzde 51.6 olmuş.
***
İslam'ı Özgürce Yaşamanın Yolu
Laiklikten Geçer
-----------------------------------------------------
Yüzde
----------------
Evet 61.1
Hayır 20.1
Fikri Yok 17.4
Cevap Yok 1.5
-----------------
Toplam 100.0
(Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı, "Türkiye'de Dini Hayat Araştırması 2014,'' sayfa 230, Grafik: 118)
***
Laiklik konusunda halkı aydınlatmada din adamlarına da görev düşüyor. Bu konuda Türkiye geçmişte talihsiz deneyimler yaşadı.
Taha Akyol 27 Nisan 2016 günkü yazısında Prof. Dr. Ali Fuat Başgil'in bir tespitini veriyor: ''Memurlaşan, üniforma ve saltanat sevdasına kapılan din adamlarının ilmi ve ahlaki kıymeti düşmüş ve gözlerini şahsi menfaat duyguları bürümüştü... Diyanet (dini değerler) siyasete kurban edilmiştir.''
