Konut fiyatları ne kadar balon yaptı?

Merkez Bankası Konut Fiyat Endeksi''ne göre; 2022 ilk altı ayında Türkiye ortalaması olarak konut fiyat endeksi, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 160,6 oranında arttı. En yüksek artış yüzde 200,2 artış oranı ile Antalya bölgesinde oldu.

Konut fiyatlarındaki artışında önce pandemi ve sonra son bir yılda TL''ni aşırı değer kaybı etkili oldu.

Pandemi nedeni ile bahçeli ve müstakil evlere talep arttı. Benim oturduğum Çekmeköy - Ömerli''de arsa fiyatları 2020 de, birkaç ayda 4 kat arttı. Birçok müstakil ev yapıldı ve fakat ya bitmedi, ya bitti bahçe düzeni ve oturan yok veya satılığa çıkarılmış.

Yani konut fiyatlarında pandemi etkisi bu sene tamamıyla kalkmış olur.

Merkez Bankası Konut Fiyat Endeksi''ne göre; Türkiye genelinde 2017 yılında 1 milyon lira olan bir konut fiyatı, 2022 Haziran ayında 4 milyon 698 bin liraya yükseldi.

Konut fiyat endeksini TÜFE endeksine göre değil, maliyet esaslı olan Yİ-ÜFE endeksi ile karşılaştırmak gerekir. Böyle olunca konut fiyatlarında son bir yılda reel artış var ve fakat son 4,5 yılda reel artış yoktur.

* Yİ-ÜFE endeksini 2017 = 100 olarak alırsak; 2022 Haziran ayında 549,2 oldu.

* Türkiye ortalama konut fiyat endekisni de 2017 = 100 olarak alırsak, 2022 haziran ayında daha düşük, 469,8 oldu.

Özetle; konut fiyatları son bir yılda balon yapmış. Son 4,5 yılda ise Yİ-ÜFE''den daha az artmış.

Öte yandan, yabancıya konut satışlarında, vatandaşlık verilmesi, Batıdan gelen konut talebini düşürdü, Arapların konut talebini artırdı. Geçen sene ve bu sene temmuz ayında beş konuttan biri Araplara satılmış.

Bundan sonra ne olmalı ve ne olur?

1. Hükümet TOKİ aracılığı ile konut piyasasını bozdu. TOKİ''nin görevi halka ucuz sosyal konut yapmaktır. Ama gerek TOKİ, gerekse İmamoğlu''ndan önceki İBB Kiptaş, lüks konuta yöneldiler ve yandaşlara öncelik verdiler. Şimdi Hükümet seçim yatırımı olarak TOKİ''ye konut yaptıracak. İşin içine seçim popülizmi girince, konutla ilgili sorunlar artar.

2. Merkez Bankası gösterge faiz oranını yüzde 13''e düşürdü. Bu demektir ki, TL''de eksi faiz oranı yüzde eksi 37,1 oldu. TL''den kaçış konut talebini artırıyor. Ayrıca para aklama da konut ve gayrimenkul fiyatlarını artırıyor. Buna rağmen bodrum ve Antalya gibi tatil yörelerinde balon yapan fahiş fiyat artışı duracaktır.

Şimdiki durumda TL tasarrufu olanlar eğer kısa dönem, bir iki yıl için, yatırım yapmak isterse konut cazip yatırım değil. Konut fiyatlarındaki oluşan balon düşünceye kadar alternatif yatırım yapmaları daha yararlı olur.