Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor's, "Yeni Kırılgan Beş Ülke'' raporunu yayınladı. Cari işlemler açıkları, ulusal yatırımları karşılamak için yetersiz tasarruf oranının olması kırılganlığın kriterleri olarak alındığı vurgulandı.
Standart and Poor's bu ülkeleri, küresel finansal şartlar er ya da geç sıkılaştığında en fazla risk altında olan ülkeler olarak değerlendiriyor. Eski kırılgan beşlide yer alan 4 ülke listeden çıktı. Yeni kırılgan beşlide kalan tek ülke Türkiye oldu. Ayrıca Türkiye 4 sıradan birinci sıraya yükseldi. (Aşağıdaki tablo) Siyasi iktidar bu birinciliğin de iyi olduğu şeklinde bir algı yönetimi yaparsa, şaşmayın.
KIRILGAN BEŞLİ
---------------------------------------------------
Eski Yeni
--------------------- ----------------------
Hindistan Türkiye
Brezilya Arjantin
Endonezya Pakistan
Türkiye Mısır
Güney Afrika Katar
1. Cari açık ve yetersiz iç tasarruf yanında, siyasi, sosyal ve hukuki göstergeler de kırılganlığı destekliyor.
Elbette başta iç ve dış politikada çıkmazlar geliyor. Siyasi altyapı istikrarsız ise ne yaparsanız yapın ekonomide güven sağlayamazsınız.
Yine Hukuki altyapı da siyasi altyapı kadar önemlidir. OHAL'ın devam etmesi başta gelen bir sorundur.
Birleşmiş Milletler (BM) insan hakları savunucularına baskı uygulayan ülkelerin sayısının 29 'a ulaştığı ve bu ülkeler içinde Türkiye'nin de olduğunu duyurdu.
2. Ekonomik göstergeler içinde, artan CDS' ler bütçe açıkları, enflasyon da kırılganlığı destekliyor.
CDS "Credit Default Swap - Kredi Risk Takası" bir ülkenin kamu borçlanma senetlerine yapılan yatırımın "sigorta primi"dir.
Dün itibariyle Türkiye'nin SDS' si 208.09 idi. Diğer ülkelerden daha yüksekti. Brezilyanın 176.31, Rusya'nın 137.96 idi. En düşük Almanya'nın 10.28 idi.
Ocak - Eylül 9 ayda, bütçe açığı geçen yılın aynı dönemine göre üç katına, devletin borçlanması geçen yılın iki katından fazlasına yükseldi. Faiz dışı fazla da azaldı. (Aşağıdaki tablo )
Ocak-Eylül 9 aylık bütçeden bazı sonuçlar
(milyar lira)
2016 2017
------------- -------------
Bütçe açığı - 12.0 - 31.6
Faiz dışı denge 29.0 15.0
Kamu kesimi borçlanma gereği 35.1 74.3
Genel yönetim borç stoğu 643.0 733.0
Tarımsal destekleme 9.3 10.0
Sosyal amaçlı transferler 8.0 9.0
Görev zararı (KİT +Halk+Ziraat+Diğer) 4.2 4.7
En önemli istikrar göstergesi olan Enflasyon artarak devam ediyor.
3. Vatandaş olarak bu duruma üzülüyorum. Aşırı Kırılganlık yabancı sermayenin çıkmasına ve bir krize neden olur mu? Risk var ve fakat yabancıların Türkiye de çok parası var. Alacakları çoktur. Bunun için krize izin vermezler. Ancak bu içinde bulunduğumuz yüksek kırılganlığın maliyeti halka yansıyor. Yurt dışına kaynak çıkıyor. Pahalı borç alıyoruz. İçerde kur ve enflasyon artıyor. Yani sürdürülemez.
Kriz olsa da ülkeler batmaz… Ancak halk yoksullaşır. Refah düşer.
