Kazananlar - kaybedenler
Eylül ayında, finansal yatırım araçlarının aylık ve yıllık olarak nominal ve reel getiri oranları açıklandı. Nominal getiri enflasyondan dolayı aldatıcı olduğu için reel getiri oranları aynı zamanda kazanan ve kaybedenleri gösteriyor.
En yüksek reel getiriyi altına yatırım yapanlar sağladı. Geçen sene 2019 yılında yıllık yüzde 4,03 reel getiri sağlayan altının, bu sene Eylül ayında yıllık reel getirisi yüzde 51.05 oranında oldu.
Altın fiyatları dünya istikrar sorunlarına paralel olarak çok fazla değişmiştir
İkinci Dünya Savaşından sonra; 1944 Bretton Wood's sistemi ile bir ons altın 35 dolara bağlanmıştır. 1970 yılına kadar sistem iyi bir performans göstermiş ve dünya refah yıllarını yaşamıştır. 1974 birinci petrol krizi ile aynı zamanda dolara olan güven azalmış ve altın fiyatları artmıştır. 1970 yılına kadar 35 dolar olan altının ons fiyatı, 1971 de ortalama yıllık 40,80 dolar olmuş, 1980 de 612,56 dolar olmuştur.
Altının en düşük olduğu yıl 2001 yılıdır. O yıl ortalama altın ons fiyatı 271,04 dolara kadar gerilemiştir. 16 Eylülde altın ons fiyatı 1965 dolar idi . Dünde 1887 dolara gerilemişti.
Altın fiyatlarının Dünyada artmasının bir nedeni de dolara olan güvenin düşmesidir. Eğer Trump değişirse, dolara güven artacak ve altın fiyatları düşecektir.
Reel getiri oranları olarak, Eylül ayında ikinci sırayı Euro ve Dolar aldı. Euro yüzde 26,48 ve dolar da 18.08 oranında reel getiri sağladı. Dolar geçen seneden beri hem Dünyada hem de Euro karşısında değer kaybetti.
2018 kur şoku sonrasında Dolar ve Euro sabit kaldı ve bu nedenle her ikisi de geçen sene aynı ayda bu yılkı reel getirilerine yakın reel kayıp getirmişti.
Aşağıdaki grafikte, Ağustos ayında dolar karşısında en çok değer kazanan ve en çok değer kaybeden ülke paraları yer alıyor. TL dolara karşı en çok değer kaybeden paradır.
Bist 100 endeksinin yıllık reel getirisi düşük, yüzde 4,45 oldu. 2020 yılının ocak ayında BİST 100'de yüzde 65'ler seviyesinde olan yabancı payı, temmuz ayında yüzde 50'nin altına düştü.
Borsadan yabancıların çıkması, Dünya sermaye piyasalarından bağımsız olarak Borsa performansını etkilemiştir.
Mevduat brüt faizi yüzde 4,45 reel getiri sağladı. Ancak bir yıl önce faizler yüksekti. Eğer aylık, 3 aylık ve 6 aylık reel getiri oranlarına bakarsak mevduat faizi eksi reel getiri sağlamıştır.
Mevduat faizi TÜFE'ye göre reel getiri oranları;
Eylül Ayı, aylık : -0,19
3 Aylık : -0,50
6 Aylık : -1,11
Yıllık : 4,45
Bundan sonraki dönemlerde de, Merkez Bankası faizleri enflasyonun altında tuttuğu için mevduat faizi eksi reel getiri sağlamış olacaktır.
Finansal yatırım araçlarının reel getiri oranlarının bu kadar zigzaglı bir trent içinde ve farklı olması ekonomide kırılganlığı arttırıyor ve aynı zamanda yaşamakta olduğumuz istikrar sorununun ne kadar ağır olduğunu da gösteriyor.
