Sadece Türkiye’de değil, bütün dünyada bir faiz lobisi vardır. Elinde belirli bir parası olan ister ki hep yüksek faizle işletsin. O kesim, oranlar ne olursa olsun hep faizi tercih eder. O kesime göre en güvenli liman faizdir.
Bu nedenle Türkiye’de de faiz lobisi vardır.
Bu lobinin mensuplarının hepsi birbirine benzer. Tek farkları faize yatırdıkları mevduatlarının büyüklüğüdür.
Kiminin 10 bin lirası vardır kiminin ise 10 milyon ya da daha fazlası.
Bu faiz lobisinin hükümeti sıkıştırma gibi bir gücünün olup olmadığını bilmek mümkün değil. Ama gönüllerinde yatan hep yüksek faizdir.
Bir de devlete borç verenler vardır yurt dışından. Büyük paralar döner bu piyasada. 1 milyar dolardan tutun da 10 milyar dolara kadar.
Hazine ihale açar. Der ki “4 milyar dolar borç alacağım teklif verin”
Yurt dışında yerleşik büyük para babalarının oluşturduğu fonlar Türk Hazine’sine teklif verir. Der ki yüzde 3 veya 4 ile sana borç veririm. Hazine en düşük faizden yükseğe doğru tekliflere evet der.
İçteki faizleri Merkez Bankası ve Para Kurulu belirler. Bunun için de kriter olarak ülkede yaşanan istikrar ve enflasyon baz alınır. Genelde dünyada kabul gören enflasyonun seviyesinde veya yarım puan üstü bir orandır.
Faizler iner mi?
Şimdi son durumlara bakarak bu ay içerisinde beklenen faiz indirimi gelebilir mi ona bakalım.
Yurt dışı piyasalar: Amerika, bol keseden dağıttığı paraları geri çekmeye başladı. Amerika’da faizler yavaş yavaş yükseliyor. 2015 yılının başından itibaren daha da yükselmesi bekleniyor. Gösterge niteliğindeki ABD 10 yıllık tahvillerinde faiz oranları yüzde 3’ü geçti.
Amerika’da bu kadar bir potansiyel var iken, istikrarsız bir ülkenin riskini kim alır? Yabancı fonlar Türkiye’de neden düşük faize para versinler ki? Türkiye onlar için bulunmaz Hint kumaşı değil. Elbette şu an için yüksek faiz var ama bunu düşürdüğün zaman adamlar yüzümüze bile bakmazlar. Bu nedenle Hazine bu ortamda düşük faizle borçlanma yapamaz. Yapmak istese bile kendi çalar kendi oynar.
İç piyasa: İç piyasada Merkez Bankası Başkanı’nı o kadar yıprattılar ki; Merkez Bankası Başkanı, bu saldırı ve öfkelere rağmen neden hâlâ o koltukta oturuyor anlamak mümkün değil. Başbakan’ın çıkışlarıyla bu ay içerisinde yüklü bir faiz indirimi gelmesine kesin gözüyle bakıyordu piyasa ama maalesef Musul ve Kerkük olaylarından sonra bu da suya düştü.
Hemen yanı başında böylesine büyük bir gerginlik yaşanırken sen nasıl bir iktisat mantığı ile faizi indirebilirsin?
Yine bir başka etken ise enflasyon. Enflasyon halen yüksek ve petrol fiyatları IŞİD saldırılarından dolayı yükseliyor. Bu artış Türkiye’nin dış borcunu artırırken aynı zamanda akaryakıtta pompa fiyatlarına da yansıyacaktır.
İstanbul Belediyesi tüm ulaşım vasıtalarına zam yaptı. Önümüzdeki günlerde gıda maddelerinde de büyük bir zam fırtınası bekleniyor.
İktisatçılar soruyor: Bu kadar yüksek enflasyon ortamında Merkez ne yapar?
Çaresizlik kıskacındaki iktidar ne yapacak?
Yapması gereken tek şey IŞİD’i faiz lobisi olarak suçlamak!
