İnsanlar ve paralar neden dışarıya gidiyor?

Merkez Bankası her ay, ''Uluslararası Yatırım Pozisyonu İstatistikleri" yayınlıyor. Bu istatistiklerde;

* Türkiye'de yerleşik kişilerin yurt dışında yaptıkları doğrudan yatırım, çıkardıkları sermaye,

* Yerleşiklerin, yurt dışında satın aldıkları ve Türkiye'ye ait olmayan, hisse senedi ve borç senetleri (Portföy yatırımlar),

* Yerleşiklerin nakit kredi alacakları ve yerleşik bankaların yurt dışında tuttukları varlıklar ve

* MB rezervleri, ''varlıklar'' adı altında olarak yer alıyor.

Bu verilere göre, yerleşiklerin yurt dışına çıkardıkları sermaye 2012 yılına göre 2016 başında 17.6 milyar dolar arttı. Yani yabancı sermaye çıkışına engel olamadığımız gibi, kendi paramızı da yurt içinde tutamıyoruz. (Aşağıdaki tablo.)

Elimizde bir istatistik yok, ancak birçok insanın bugünkü ekonomik, siyasi ve sosyal koşullardan, özellikle insan hakları ve demokratik özgürlükler konusundaki sorunlardan dolayı rahatsız olduğunu duyuyor ve dinliyoruz.

Burada, siyasi ve sosyal konular dışında yalnızca ekonomik alanda gelecek yıllarla ilgili bir endişeyi dile getirmek istiyorum.

Türkiye bugün tasarruf ve yatırım yapamıyor. Bugün tasarruf ve yatırım yapamazsak, potansiyel üretim düşer... Yani yatırımlarda gerileme gelecekte üretimin düşmesi ve istihdamın gerilemesini de birlikte getirir. Daha önemlisi, ithalatın daha da artmasına neden olur.

Tek bir hava alanı veya çevre yolu yapmakla, yatırım yapıyoruz diyemeyiz. Özel sektörün, KOBİ'lerin üretim için yatırım yapması gerekir. İstihdam yaratması gerekir.

Toplam tasarrufların millî gelire oranı yüzde 13'e kadar geriledi. Yatırım tasarruf açığını, dış kaynakla kapatıyoruz. Bir ülke iç tasarruf açığını sürekli dış kaynakla, dış borçlanmayla sürdüremez.

Tasarrufları ve yatırımları artırmak yerine, yalnızca yabancı sermaye yatırımlarına odaklandık. İçeride kendi tasarrufumuzu tutamıyoruz... Bu nedenle 3 yılda 17.6 milyar dolar para çıktı.

TÜİK'in 2015 yılı ithalat verileri yapısı aşağıdaki gibidir:

2015 yılında, sanayide kullanılan taşımacılık araçları hariç, yatırım (sermaye malları) ithalatının toplam ithalat içindeki payı yüzde 5.9'dur. Eski yatırımlar için yenileme ithalatını da çıkarsak, adeta yatırım malı ithal etmiyoruz. Bu durum yatırım yapılmadığını gösteriyor.

Yatırım yapılması için kaynak dışında ve belki daha önemlisi yatırım ortamı yaratmaktır. Terör bu ortamı zedeliyor. Ancak siyasi hırslar ve kavgalar daha çok zedeliyor.