Popülizm halkın gerçekleri görmesini engeller. Halkın siyasi tercihlerini etkiler. ''Bizi Münbiçe götür, Afrinden bir şey anlamadık.'' Bu sözler bir partinin il kongresinde açılan pankartta yazıyordu.. Eğer bir siyasi altyapıya dayanmazsa, kimse bu tür bir pankart açmaz. Millî değerleri siyasi alanda istismar etmek bir Orta Doğu popülizm anlayışıdır.
Halkın gerçekleri görmesi ve değerlendirme yapması için her şeyden önce medyanın tarafsız olması gerekir. Doğan Medya satışının nedeni ne olursa olsun, varacağı yer, popülizmin ve algı yaratmanın ön planda olduğu havuz medyasıdır. İdeolojik medyayı da çıkarırsak, toplam medyanın geride tarafsız ve doğru haber veren yalnızca yüzde 5'lik bir kısmı kalıyor.
Anket şirketleri 2019 seçimleri için 2017'den beri anket yapıyor. Siyasi partilerin ve ortaklıkların netleştiği 2018 yılında 7 defa anket yapılmış. Bu anketlerden bazılarının tamamıyla kurgu olduğu anlaşılıyor.
Söz gelimi ORC anketlerinde İYİ Parti oy oranı yüzde 5.5'tir. Buna karşılık Gezici anketinde yüzde 20.2'dir.
2018 yılı içinde ORC iki anket yapmış, diğerleri bir anket yapmış. ORC'nin iki anket ortalamasını alıp, tek anket olarak ortalamaya katarsak, 6 anket ortalaması aşağıdaki gibi oluyor.
****************
2019 Seçimleri İçin 2018 Yılında Yapılan
6 Anket Ortalaması
Yüzde
AK Parti 44,4
CHP 23,7
İYİ Parti 11,7
HDP 9,6
MHP 9,2
Diğer 2,0
******************
Bu anketlerde en fazla sapma İYİ Parti ve MHP oy yüzdeleri arasında görünüyor.
İYİ Parti'nin 6 anket ortalaması daha yüksek, 11.7'dir. MHP'ninki ise 9.2'dir. Ancak ORC'nin iki anket ortalamasına göre, MHP'nin oy oranı tersine İYİ Parti'nin iki katına çıkıyor. ORC anketinde İYİ Parti yüzde 5.6, MHP ise yüzde 11 oy alıyor.
Yeni bir siyasi oluşum olması ve MHP'nin de AKP ile ortaklık yapması nedeniyle bu iki partinin sonuçları önemlidir.
İYİ Parti anket sonuçları, ortalamadan Gezici anketinde artı 8.8 puan daha fazla, ORC anketinde ise eksi 5.8 oranında daha eksik çıkıyor. Yüzde elli ve üstünde sapma var.
MHP anket sonuçları ise, ORC anketinde 1.8 puan fazla, SONAR anketinde 2.1 puan eksik çıkıyor. (Aşağıdaki tablo.)
*****************************
Anketlerde Ortalamadan Sapma
İYİ Parti MHP
AKDENİZ -2,7 +1,7
SONAR +2,8 -2,1
GEZİCİ +8,8 -1,9
ORC -5,8 +1,8
PİAR +1,9 -1,9
OPTİMAR -5,0 +0,7
****************************
Bu şartlarda hangi anket doğrudur?
Anket, toplam seçmeni temsil edecek bir grup içinde yapılır. Bu grubu ne kadar titiz seçerseniz seçin, gerçek olandan bir miktar farklı olabiliyor.
Öte yandan anket soruları açık ve anlaşılır olmazsa, sonuçlar farklı çıkabiliyor.
Bilimsel araştırmalarda bu farkın, yani sapmanın genel olarak en fazla 2.5 olması gerekir. Siyasi anketler arasında bu fark yüze 10 olsun. Eğer yüzde 50 ve yüzde 70 fark varsa, bunların samimiyetini sorgulamak gerekir.
Düşünsenize, bir işletme yatırım planlaması yapmak için veya satış politikası için anket yaptırıyor. Anket sonuçları eğer gerçekten yüzde 50 farklı çıkarsa o firma iflas eder.
Sorun anket firmalarında değil, bu altyapıyı denetleyemeyen sistemdedir. Medyada yalan haber bu nedenle yasaktır. Basın ahlak yasasına aykırıdır. Denetim var mı? Yoktur.
Anketler için de benzer bir yasa çıkarılmalıdır. Kamuoyunu yanıltıcı ve yanlış yönlendiren taraflı anketler için müeyyide olmalıdır ve fakat aynı zamanda denetlenmelidir.
