Merkez Bankası reel kur endeksi, Yİ-ÜFE, TÜFE bazında, ayrıca gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere göre TL'nin ne kadar değer kazanıp-kaybettiğini, ya da tersi döviz kurunun TL karşısında ne kadar değerli olduğunu gösteriyor.
2017 Haziran ayında, 2003 temel yılına göre TÜFE bazlı reel kur endeksi, 91.76 idi. Yani 2017 yılı Haziran ayında döviz sepeti TL karşısında yüzde 9.24 oranında daha değerli idi. 2018 Haziran ayında aynı endeks 77.10 oldu. Bu demektir ki son bir yılda döviz kurunun değeri daha da arttı ve Haziran 2018 ayında döviz sepeti TL karşısında yüzde 22.9 oranında daha değerli oldu.
Netice olarak, Türkiye İstatistik Kurumu'nun yayınladığı TÜFE'ye göre düzeltilmiş finansal yatırım araçlarının reel getiri oranı, yıllık olarak 2017 Haziran ayında yüzde 8.86 ve 2018 yılı Haziran ayında ise yüzde 14.10 oldu.
Euro'nun reel getiri oranı 2018 Haziran ayında daha fazla, yüzde 18.66 oldu. Bu oranla Euro finansal yatırım araçları içerisine en fazla reel getiri sağlamış oldu. Euro'nun dolardan daha fazla reel getiri sağlamasının nedeni, son bir yılda dolar karşısında değer kazanmış olmasından ileri geldi. 2017'nin aynı ayına göre son bir yılda Euro, dolar karşısında yüzde 3.6 oranında değer kazandı. 2017 Haziran ayında Euro-Dolar kuru 1.1180 iken 2018 Haziran ayında 1.1594'e yükseldi.
2007 sonunda yine TÜFE bazlı reel kur endeksi 128 idi. Yani TL yüzde 28 daha değerli idi. Türkiye o zaman spekülatif sermayeye teslim oldu, dünya para bolluğunu lehine kullanmasını bilmedi.
Parasını mevduata yatıranların, 2017 yılı Haziran'ında yıllık bazda -0.59 oranında, 2018 Haziran'ında ise yıllık bazda yüzde -3.80 oranında reel getiri kaybı oldu. 2018 Haziran'ında nominal mevduatta nominal gelir 11.01 oldu. Ancak aynı ayda yıllık enflasyon 15.39 olunca reel gelir kaybı ortaya çıktı.
***
Haziran Ayında Finansal Yatırım Araçlarının
Nominal ve TÜFE'ye Göre Reel Getiri Oranı
2017 2018
Nominal Reel Nominal Reel
Mevduat Faizi 10,25 -0,59 11,01 -3,80
BİST 100 28,66 16,19 -3,23 -16,14
Dolar 20,73 8,86 31,66 14,10
Euro 20,70 8,84 36,92 18,66
Külçe Altın 20,00 8,71 33,00 15,26
DİBS 6,78 -3,72 -4,58 -17,31
TÜFE 10,90 - 15,39 -
***
Giden hükümetin ekonomi alanında başarısız olduğu iki konudan biri faiz politikası ve diğeri de kur politikası oldu. Kırılganlığın ve risklerin temelinde bu iki alandaki başarısızlık yatıyor.
Haziran ayında külçe altının yıllık reel getiri oranı da geçen seneye göre daha yüksek, yüzde 15.26 oldu.
Altın fiyatları dünya fiyatları ile çok ilgili olmakla birlikte kur artışı da otomatik olarak yansıyor. Türkiye altın ithal ediyor ve uluslararası piyasalarda altının değeri dolar ile ifade edilir.
Öte yandan ABD'de yaşanan siyasi ve ekonomik olaylar da dünya altın fiyatlarını etkiliyor.
Türkiye'de ayrıca mücevhere olan yoğun talep, bahar ve yaz aylarında da altın fiyatlarını artırıyor.
Borsa emme basma tulumba gibidir. Geçen sene Haziran ayında yüzde 16.14 reel getiri sağladı. Bu sene aynı ayda yüzde 16.14 reel kayıp getirdi. Böylece bu sene en fazla reel kayıp getiren plasman aracı oldu.
Devlet iç borçlanma senedi vadesi bir yıldan fazla olan devlet tahvilleri ve vadesi bir yıldan kısa olan hazine bonolarıdır.
DİBS kağıtları ikinci el piyasada alınır, satılır ve değeri faiz oranıyla ters orantılıdır.
