Finansal piyasalarda kırılganlık arttı

Türkiye İstatistik Enstitüsü (TÜİK) her ay bir önceki ayın Finansal yatırım araçlarının reel getirisini açıklıyor. Reel getiriyi, Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) ve Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE)’ye göre indirgeyerek açıklıyor. Böylece Finansal yatırım araçlarının nominal getirisi enflasyonun etkisinden kurtarılıyor. Reel getiri, satın alma gücünü gösterdiği için, biz halkı doğrudan ilgilendiren TÜFE ile indirgenen reel getiriyi dikkate alıyoruz.
Şubat ayında mevduat faizinin brüt reel getirisi 0.16 oldu. Ayrıca aylık TL mevduat faizi üzerinden alınan yüzde 15.75 stopaj ve diğer vergi kesintileri var. Faiz gelirinden stopajı da düşersek Şubat ayında TL mevduat faizi net reel getirisi sıfır dolayında kalmış oluyor.
Şubattan Şubata son bir yılda TL mevduatı, yıllık reel faizi de eksi oldu. Aslında son üç yıldır mevduata verilen nominal faiz, enflasyonun altında kalıyor ve mevduat faizi eksi oluyor. Yani parasını mevduata yatıranlar kaybediyor. Paraları eriyor.
Eksi faiz, yatırımların artmasına neden olur. Ancak Türkiye’de sıcak para hakimiyetinin olması, cari açığın yüksek olması, ülke riskinin yüksek olmasına ve piyasaların kırılgan olmasına yol açıyor ve sonuçta sıfırdan fiziki yatırım yapılmıyor. Sermaye kısa süreli spekülatif yatırımlar ve vur-kaç kâr peşinde koşuyor. Bunun içindir ki borsa on günde yüzde on artabiliyor veya düşebiliyor.
Mamafih Borsa, şubat ayında yüzde 5 reel kayıp getirdi... Ancak hemen arkasından Mart ayında bu kaybı fazlasıyla telafi etti. Faizin yıllık reel getiri veya reel kaybı borsada bir günde oluşuyor. Böyle bir piyasa elbette ki spekülatif piyasadır ve kimse ciddi yatırım yapmak istemez.

Doların şubat ayı reel getirisi yüzde 0.2 gibi çok düşük düzeyde kaldı, yıllık reel kaybı ise yüzde 5.38 oldu. Euro ise şubatta, TL ve dolar karşısında değer kazandı yüzde 1.06 reel getiri sağladı... Son bir yılda ise Euro da yüzde 4.45 reel kayıp getirdi.
2010 yılından beri, dolar ve euro kuru düşüyor, TL değerleniyor. Merkez Bankası’nın en son yayınladığı TÜFE bazlı reel kur endeksine göre 2012 yılı sonunda TL yüzde 19 oranında daha değerli idi. Şimdi son aylarda MB bir numara yapacak ki reel kur endekslerinde son ayları bilinmeyen olarak işaretliyor.
Altına gelince, külçe altın hem şubat ayında hem de son bir yılda reel kayıp getirdi... Son bir yılda reel kaybı yüzde 11.52 oldu.
Altın neden düşüyor Her şeyden önce altındaki artış spekülatif artıştı... Ayrıca hem AB borç krizinin, hem de Çin ve ABD ekonomisindeki kötümser beklentiler bu spekülatif artışta etkili olmuştu. Şimdi dünya ekonomisindeki kötümser beklentiler, Çin’deki büyüme, ABD’deki istihdam artışı ve AB’de borç krizine çözüm çalışmaları nedeniyle azaldı. Altının güvenli liman olma kapasitesi düştü.
Not: Dünkü yazımda Rekabet Kurulu yerine sehven BDDK yazılmıştır. Düzeltir, özür dilerim.