Bu kitabı okuyunca hemen o şiirim düştü yâdıma:
"Hamurumuz çamurumuz/Doğurup yoğurduğumuz/Gururla seslenip çağırdığımız...
Küçükken eğlencemiz/Büyüyünce gümanımız, güvencemiz/Devamımız...
Yarınlarımızın kapı eşiğinde/Azımız çoğumuz/Varımız yoğumuz/Zevkli yorgunluğumuzda çilenin en tatlısı/Ekmek kavgasında gücümüz/Mutlulukların bin katlısı/Rahmet umudumuz çocuklarımız"
Hangi kitaptan söz ediyorum peki? "Evlat" adlı kitaptan… Ergün Poyraz ve Yasemin Özben birlikte kaleme almışlar, Bilgi Yayınevi'nce yayımlanmış.
Evet konu çocuk… Yüzyıllarca küçümsenen, ciddiye alınmayan, üzerinde düşünülmeyen, sorun olarak görülüp çözümler düşünülmeyen o çocuk işi… Batı ülkelerinde de bizde de çocuk konusunun ciddiye alındığı tarih çok eski değil ve bu insanlığın en büyük ayıbı…
Peki eskilerde sözgelimi bizde nasıl ele alınmış, nasıl bakılmış bu konuya? Dört sözcük özetliyor bunu: Dayak, ezber, yasaklama, korkutma… Osmanlı'da hep böyle, Cumhuriyet'te de kısmen…
Birçok alanda yeniliğin, ileriliğin öncüsü olan Atatürk, çocuk konusunu da önemsemiş. Savaş yıllarında çocukların düştüğü durumu gözleriyle görmüş ve not defterine şunları yazmış:
"Yollarda muhacirin gördük, Bitlis'e avdet ediyorlar. Cümlesi aç sefil, ölüme mahkûm halde. 4-5 yaşlarında bir çocuğu ebeveyni yol üzerinde terk etmişler, bu da bir karı-kocanın peşine takılmış. Onları ağlayarak 100 metreden takip ediyor. Kendilerini niçin çocuğu almadıkları için tekdir ettim. 'Bizim evladımız değildir' dediler"
Bu manzaraları gören Atatürk, birçok çocuğu evlat edindi, Çocuk Esirgeme Kurumu'na büyük önem verdi. Kitapta Atatürk'ün evlatlıkları ve öyküleri de anlatılıyor. Biz de evlatlıkların adlarını bir sayalım: İhsan, Ömer, Abdürrahim, Zehra, Sabiha, Afet, Rukiye, Nebile, Ülkü ve Sığırtmaç Mustafa…
"Evlat" kitabından çarpıcı bulduğum başlıkları vererek sürdüreyim yazımı:
-Türkiye'de sokak çocuklarının sayısı bilinmiyor. Türkiye çocuk gelinde Avrupa ikincisi (birinci Gürcistan'mış). Türkiye'de yılda 91 bin çocuk-anne doğum yapıyor. 36 bin kız öğrenci okulu bıraktı.
-2016 yılında çocuklarımız için hâlâ çözüm bekleyen konular: Yoksulluk, beslenme, çocuk işçiliği, eğitime katılma…
- Şakran Cezaevi… Yaşı küçük çocuklara büyük çocukların tecavüzleri ve dehşet verici olaylar… Ensest ve cinsel istismar mağduru küçük kızların çığlıkları. 290 bin çocuk cinsel istismar kurbanı, her 10 kız çocuğundan biri de öyle… Ve çocuk pornografisi…
-PKK 2 yılda 2 bin çocuğu dağa kaçırdı… Boko Haram'ın kaçırıp köle olarak sattığı kız çocukları.
-Dünyada 10 milyon çocuk köle olarak çalıştırılıyor.
-İnternetten bebek satışı. Kaçırılan çocuklar.
-Çocuk hakları sözleşmesi.
-Cumhuriyetimizin kurulduğu yıllarda 40 bin köyün 35 bininde okul yoktu.
Kitapta her bölümün başına özdeyişler alınmış çocuklara ilişkin. Bunlardan da birkaç örnek verelim:
"Korkutularak büyütülen çocuk, sinsiliği ve kurnazca aldatmayı öğrenir" Doğan Cüceloğlu
"Çocuk asrımızın bir keşfidir" Ahmet Hamdi Tanpınar
"Çocuklarımıza vermeyi umabileceğimiz iki kalıcı miras vardır. Biri kökleridir, öbürü de kanatları" Hodding Carter
"Çocuk sevgisi insan sevgisi için bir ihtiyaçtır." Atatürk
"Çocuk dünyanın en büyük mutluluğudur" Dostoyevski
"Doğa çocuğa, adam olmadan önce, çocuk olmayı buyurur" J.J.Rousseau
