Yarın sandık başına gidiyoruz. Tarihi referandum için oy kullanacağız.
İki sonuç var.
Ya evet ya da hayır çıkacak.
Evet ya da hayır çıkması piyasalarda "ertesi gün" nasıl bir etki yaratacak?
Dahası piyasalar da her iki sonucun nasıl bir beklentisi var.
Evet çıkarsa?
Evet çıkması halinde Pazartesi günü piyasalarda büyük bir olumsuz hava yansıması bekleniyor. Borsanın özellikle bankacılık sektörü hisselerinin öncülüğünde sert bir yükseliş yaşaması bekleniyor. Endeksin yükselişi bir ya da iki gün sürebilir.
Borsanın bu yükselişine paralel olarak döviz piyasasında da aynı oranda sert bir düşüş yaşanabilir. Dolar'ın Türk Lirası karşısında 3.60'ın bile altını görme olasılığı yüksek.
Faizlerde önemli bir gevşeme beklenmiyor çünkü paranın maliyeti ortada. Bu da faiz cephesini pek olumlu etkilemeyecektir.
Hayır çıkarsa?
Hayırın çıkması halinde Pazartesi günü piyasalarda sert dalgalanmalar yaşanabilir. Borsada evet beklentisi ile bir süredir alım yapan ve endeksi 90 bin puanın üzerine taşıyan bazı yabancı fonlar erken seçim olabilir korkusu ile satış yapabilir. Bu satış da endeksin bir kaç gün düşmesine neden olacaktır.
Döviz cephesinde ise yükseliş görülebilir. Yine erken seçim beklentisi ile borçlu firmalar alıma geçer ve bu da doların bir iki günlük yükselişinde etkili olur.
Her iki etkinin nedeni yabancılar
Referandumdan çıkacak her iki sonucun etkilerini aslında yabancılar belirleyecek. Şu an Türkiye'nin para piyasalarında yabancıların egemenliği var. Bu da piyasaların sert hareketlerine neden oluyor. Mesela borsada bir kaç gündür yine sert yukarı hareketlerin nedeni kim olduğu bilinmeyen ancak basında "herif" olarak nitelendirilen kişi veya bir fon. Bu konuda kimsenin bilgisi yok. Tek bilgi bu adamın çok akıllı olduğu. Bu adamın çok akıllı olduğunu nereden biliyoruz?
Borsa başkanı söylüyor: 'Çok akıllıca hareket ediyor!'
Bir kişi koca bir ülkenin borsasını 1 günde ama yukarı ama aşağı allak bullak ediyor ama o borsanın başkanı o kişinin kim olduğunu ne amaç taşıdığını tespit edip açıklamak yerine ona akıllı diyor.
Döviz piyasasında da öyle. Yabancı fonlar leş kargaları gibi adeta Türkiye'nin üzerinde uçuşuyorlar. Bu aslında yeni bir şey değil. Son 10 yıldır var olan bir durum. Yabancı bir fon Türkiye'ye bir iki milyar dolar sokuyor ve bir anda döviz yerle bir oluyor. Sonra bu parayı borsaya sokuyor borsa yükseliyor, oradan hazine kağıtlarına giriyor faizleri düşürüyor.
Çıkarken de tam tersi oluyor.
Kazanan yabancı, kaybeden ise 80 milyonluk Türkiye oluyor.
Korkutan senaryo
Piyasada bir de hiç kimsenin dillendiremediği bir korku var. O da ertesi gün seneryolarından.
Bir kaos senaryosu.
Referandumun sonucunun hayır çıkması halinde borsadaki "herif" tarzındaki kişilerin devreye girmesi. Tıpkı karanlıkta sıkılan bir kaç el silah gibi ekonomiyi sabote etmesi. Çünkü Türk ekonomisi çok kırılgan ve üretime dayalı olmayan bir model. Tamamen sıcak para ile ayakta duran bir yapı.
Dışarıdan müdahalelere çok açık. 400 milyar dış borcu olan bir ülke. Bu borç devletin değil ama yaşamın her taşını oluşturan şirketlerin. 180 milyar doları bu yıl ödenmesi gerekiyor. Kasalarda bu kadar para yok. Mecburen yeni sıcak paraya ihtiyaç var. Türkiye'nin ihracatı ve bir başka döviz kaynağı olan turizm sektörü kötü.
Bu olumsuzluklar Türkiye'nin kolay sabote edilmesine neden olacaktır.
AKP'nin daha güçlü bir şekilde iktidara gelmesini isteyecek bazı güçler, "hayır istikrarsızlık getirdi" düşüncesini halkın bilinç altına sokabilir. Bu da hemen arkasından gelecek bir erken seçimde tıpkı haziran ayında yapılan seçim gibi AKP'nin daha güçlü iktidara gelmesine neden olabilir.
Geçen seçimde AKP'nin yüzde 50 oy almasında terör korkusu etkili oldu. Bu kez ekonomik kaos daha güçlü bir iktidar için etkili olabilir.
Tabii ki bunlar piyasadaki komplo teorileri. Her şeyi Pazartesi sabahı yaşayıp göreceğiz.
Çıkacak sonucun ülkemiz için hayırlı uğurlu olmasını diliyorum.
