Enflasyon on yıldır direniyor

Nisan ayında Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) yüzde 1.34 oranında, son bir yılda ise yüzde 9.36 oranında arttı. Yıllık enflasyon çift haneye yaklaştı. Nisan ayında yıllık enflasyonun çift haneye ulaştığı ve geçtiği bölgeler de var. Söz gelimi Balıkesir ve Çanakkale’de TÜFE yüzde 10.56 olmuş.
Enflasyon sorununu çözmek için doğru tespit yapmak zorundayız. Yüzde on dolayındaki bir enflasyon oranı gerek istikrar sorunu açısından yüksek bir orandır.
Kaldı ki 2014 yılı için gelişmekte olan ülkeler ortalaması olarak enflasyon tahmini de yüzde 6 dolayındadır.
2004 yılında gerçekleşen enflasyon oranı yüzde 9.30 iken, on yıl sonra 2014 nisan ayında yüzde 9.38 olması, kronik bir yapının oluştuğunu gösteriyor.
MB, 2014 yılı enflasyon tahminini artırdı. Yüzde 5’ten yüzde 6.7’ye yükseltti. Bugüne kadar MB enflasyon hedefi yalnızca 2010 yılında tuttu. O da kriz sonrası yıl olduğu için enflasyonun düşük kalması ile gerçekleşti. Bu sene de tutma olasılığı düşüktür.
Enflasyonun geride kalan aylarda düşme olasılığını artıran nedenlerin başında kur artışlarının durması geliyor. Nisan ayında, Yurt İçi Üretici Fiyatları sıfıra yakın, yüzde 0.09 arttı... Bu demektir ki kur artışının üretim maliyetleri üzerinde yarattığı maliyet artışları perakendeye yansıdı. Bundan sonra kur artışı beklenmiyor. Bu açıdan maliyet artışlarının perakendeye yansıması ve TÜFE’yi artırma etkisi devam etmeyecek.
İkincisi, maliyet artışları olsa bile bu artışların TÜFE’ye yansıması toplam talepte daralma nedeniyle zor olacaktır.

Yine, bu sene beklenen büyüme oranı yüzde 2.3 ile yüzde 2.8 arasında tahmin ediliyor. Ekonomide durgunluğun ortaya çıkmış olması da, enflasyonun düşmesi yönünde etki yapacaktır.
Bunlara karşılık, enflasyonun kronik yapı kazanmış olması, yapısal sorunlardan ileri geliyor. Bu yapısal sorunlar kamu harcamalarında etkinliğin düşük olması (kamuda ihale sorunu, merkezi devlet ve mahalli idareler arasında hizmet çakışması gibi) ve piyasa rekabet şartlarında sorunlar olması (oligopol yapılar ve monopolleşme olması gibi) yapısal sorunlar devam ederse, enflasyon da devam eder.
Bu sene tarım sektöründe düşük verimlilik de gıda fiyatlarının artmasına ve TÜFE’nin artmasına etki yapacak sorundur.