Ekonomide yaşanan durgunluğun bir kısmı diğer ülkelerde olduğu gibi, bizde de Dünya krizinden kaynaklanıyor... Örneğin, Ocak ayında Avrupa’ya yapılan ihracat, geçen yılın Ocak ayına göre yüzde 39.4 oranında azaldı. Zira ekonomik kriz ABD ve Avrupa’da daha ağır yaşanıyor.
Diğer gelişmekte olan ülkelerden farklı olarak Türkiye’de AKP iktidarı ekonomiyi kötü yönetti. Örneğin eğer 2004 ve sonrası yıllarda, Hükümet ve Merkez Bankası döviz kurlarını baskı altında tutmasaydı, cari açığımız daha az olurdu. Oysaki kur baskı altında tutulduğu için üretim ithal aramalına bağımlı oldu.
Şimdi döviz kurunun artmasına rağmen, ihracat artmıyor... Çünkü krizin etkisi daha baskın çıktı... Dış talep adeta çöktü.
Öte yandan kur artışı nedeniyle İthal aramalı da pahalılaştı... Aramalı ithalatı azaldı. Buna bağlı olarak üretim düzeyi de düştü... Yani iç üretimi hem iç ve dış talep yetersizliği vurdu... Hem de kur artışı vurdu.
Sonuçta imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı, ocak ayında yüzde 63.8 seviyesine düştü ve 2001 kriz yılının da altına indi.
Aslında sanayi sektörünün yüzde seksenini oluşturan imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı, 2008’in Mayıs ayından sonra düşmeye başladı. Geçen sene Mayıs ayında yüzde 82.4 olan kapasite kullanım oranı, Ocak ayında yüzde 63.8’e kadar düştü.
İMALAT SANAYİİNDE KAPASİTE KULLANIM ORANI
AYLAR KAPASİTE KULLANIM
ORANI (YÜZDE )
MAYIS ( 2008 ) 82.4
HAZİRAN 82.3
TEMMUZ 80.0
AĞUSTOS 76.2
EYLÜL 79.8
EKİM 76.7
KASIM 72.9
ARALIK 64.7
OCAK (2009 ) 63.8
Sanayi üretiminde de çok hızlı bir düşüş yaşanıyor. En son açıklanan 2008 Aralık ayı sanayi üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17.6 oranında geriledi.
Sanayi üretiminde de 2008’in Ağustos ayından beri düşme var... Ve maalesef bu düşme giderek hızlanıyor.
AYLAR (2008 ) SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİNDE
DÜŞME ORANI ( YÜZDE )
AĞUSTOS - 3.6
EYLÜL - 4.3
EKİM - 6.8
KASIM - 13.3
ARALIK - 17.6
Sanayi sektöründe hızlı düşüş, 2008 yılının açıklanmayan son çeyrek büyüme oranının sıfır veya sıfırın altına ineceğini gösteriyor. Elbetteki TÜİK yeni bir numara yapmaz ise bu tahmin geçerli olacaktır.
Ayrıca yatırımlar da düşmektedir. Örneğin imalat sanayiinde en yüksek düşme yüzde 31.2 ile ’’sermaye malı üretiminde “ olmuştur. Bu düşme yatırımların da düştüğünün göstergesidir.
Bu şartlarda, eğer hükümet başını kuma sokmaya devam ederse, derli toplu bir kriz yönetimi sergilemez ve önlemler paketi açıklamazsa, 2009 yılında büyüme oranı da eksi yüzde 5’in altına inebilir. İşsizlik daha yüksek oranda artabilir. Ekonomide durgunluğun daha ağır şekli olan depresyon yaşanabilir.
