Bilinen petrol yatakları elli ya da yetmiş yıl içinde tükenecek. Dünya, petrolün yerine, halen genelde ısınma için kullandığı doğal gazı, onun işlevini görecek şekilde kullanma hazırlıkları içinde. Özellikle 1980’li yılların ortalarında eski Sovyet yönetimi, ilk kez Sibirya gazını boru hatlarıyla Batı Avrupa’ya ihraç etmeye başlayınca gaz sektörünün jeopolitik açılımı da başlamış oldu.
Sovyetler Birliği dağılınca, yerini alan Rusya Federasyonu, Putin’in girişimiyle, devlet gaz şirketi Gazprom’u küresel bir enerji şirketine dönüştürdü. Gazprom aracılığıyla Rusya’nın ihraç ettiği gazı Kremlin’in yeniden imparatorluğa dönüş siyasetinin aracı olarak kullanmaya başlamasıysa, yeni bir olguyu gündeme getirdi. Bu olgu “yeni gaz emperyalizmi” ve “gaz jeopolitiği” gibi kavramlarla açıklanıyor. Rusya böylece arka bahçesi çevresindeki ülkeler ve Avrupa üzerinde siyasi baskısını arttırmak amacıyla kendi gazını etkin bir silah olarak kullanıyor. Batı’yla Moskova’nın ulusal çıkarlarına ters ilişkilere giren Ukrayna’nın, Gürcistan’ın gazının kesilmesi; Türkiye’yle Mavi Akım anlaşması; Türkmen gazının Rusya kanalıyla satın alınıp yurtdışına satılmasıyla bu ülkenin kendi gazını Moskova’ya bağımlı kılması ve Orta Asya gaz kaynaklarını taşıyan boru hatlarının Gazprom’la Rus kontrolüne alınması süreci. Örnekler karşısında paniğe kapılan AB’nin Nabucco Projesiyle Bakü-Erzurum gaz hattını destekleme çabaları v.b.. Bütün bu örnekler Putin’in gaz empryalizminin sonuç alıcı olduğunu kanıtlıyor. Moskova bununla da yetinmeyerek, tıpkı başta Arap ülkeleri olmak üzere petrol üreticisi belli başlı ülkelerin kurduğu OPEC’in bir benzerini de doğal gaz sektöründe hayata geçiriyor. Zaman Gazetesi’nde dün yeralan haberde; Rusya’nın doğal gaz üreticisi ülkeleri tek çatı altında toplayarak, bir gaz OPEC’i kurulması önerisine diğer üretici ülkelerden olumlu yanıt geldiği belirtiliyor:
“Gaz OPEC’inin haziran ayında Moskova’yla düzenlenecek zirvede netlik kazanacağı bildirildi. Kommersant’in haberine göre, buna ilişkin karar salı günü Mısır’da gerçekleştirilen Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu’nda alındı. Zirveye katılan ülkelerin dünya doğal gaz rezervlerinin yüzde 73’ünü, üretimin de yüzde 42’sini gerçekleştirdiğine dikkat çekilen haberde, bu önerinin ilk kez İran tarafından gündeme getirildiği hatırlatıldı. Doğal gaz ihracatçısı ülkelerin petrol ihraç eden ülkeler örgütü OPEC gibi uyumlu bir birliktelik sergilemedikleri bu yüzden doğal gaz fiyatlarının oluşumunda etkisiz kaldıkları vurgulanan haberde doğal gaz kartelinin ihracatçı ülkelere büyük güç kazandıracağı kaydedildi.”
Yarınki yazımızda Türkiye’nin doğal gaz konusunda ne gibi atılımlar yapması gerektiğini tartışacağız.
