Yeni Büyük Oyun’da enerji mücadelesinin şiddetlendiği merkezlerde (Bakü, Aşgabad, Moskova, Tiflis, Ankara) “olağanüstü” denebilecek hareketli günler yaşanıyor. Dünkü yazımda, (Bakü - Aşgabad: Stratejik Ortaklık) İlham Aliyev’le Türkmen lider Berdimuhammedov’la gerçekleşen görüşmeyi aktarmıştım. Bakü buluşmasında alınan kararlar gaz oyununda o müthiş bir pres taktiği uygulayan Moskova’nın çok hızlı tepki vermesine neden oldu.
Aşgabad’da Türkmen Cümhurbaşkanınca kabul edilmeyen Gasprom’un patronu Miller bu kez geldiği Bakü’de Rus yönetiminin teklifini İlham Aliyev’e iletti:
“Azerbaycan’ın ürettiği bütün gazı Gasprom olarak sizden satın almaya hazırız.”
Ne var ki geçtiğimiz haftalarda Ukrayna’daki enerji zirvesinde alınan kararlarda önemli rolü bulunan Azerbaycan Cumhurbaşkanı’nın Gasprom’un bu “sıcak” teklifine olumlu bakmadığı biliniyor.
Geçmiş koalisyon hükümeti döneminde Türkmenistan’a da Ankara’nın katkısıyla aynı tuzak kurulmuş, Türkiye, Rusya’yla Mavi Akım’ı imzalayarak, Transcaspian ya da güncel adıyla Nabucco projesini Moskova’nın çıkarlarına uygun, kendisinin ve Türk Cumhuriyetlerinin çıkarlarına ters şekilde hayata geçirmişti. Böylece Türkmenistan kendi doğal gazını ucuza kapatan Rusya’ya boyun eğmek zorunda kalmıştı. Çünkü alternatif proje Mavi Akım’la ortadan kalkmıştı.
Berdimuhammedov geçenlerde Avrupa Birliği’yle enerji ortaklığıyla ilgi memorandum imzaladı; ardından Bakü’ye gidip, İlham Aliyev’le Türkmen gazının alternativ boru hatlarıyla Batı’ya Azerbaycan - Türkiye rotası üzerinden pazarlanmasını görüştü. Miller, Bakü - AŞ yakınlaşmasını kesmek üzere Rus Nezavisimaya Gazeta’nın yazdığına göre, Gasprom Azerbaycan doğalgazına birim başına 300 dolar ödemeye hazır. Bu teklif Azeri gazının başta Ankara olmak üzere öteki müşterilerini zor durumda bırakmak için Rusya tarafından ustaca yapılmış bir hamle olarak değerlendiriliyor. Yine Nezavisimaya’ya göre bu tuzak teklifin ardında AB’nin istediği Nabucco projesine vurulmuş darbe planı yatıyor. Gazetedeki yorum şöyle sürüyor:
“Nabucco’nun gerçekleşmesi Rusya’nın Güney Kafkasya’daki mevzilerini zayıflatır. Aynı zamanda da Gasprom’un Avrupa gaz pazarındaki en güçlü pozisyonunu yitirmesine yol açar. Bakü ise Gasprom’un bu önerisine henüz cevap vermedi. Çünkü İlham Aliyev çok iyi biliyor ki, Moskova’nın teklifi aslında siyasi içerik taşıyor, ekonomik değil. Ancak Rusya’nın siyasi gözlemcilerinin ortak kanısı, Azerbaycan’a bütün ihraç gazını Rusya’ya satsa hem Nabucco hem de Batı’nın enerji çıkarlarına çok büyük darbe vuracağından Cumhurbaşkanı Aliyev’in bu teklife “evet” diyemeyeceği yolunda.”
Büyük Oyun’un enerji oyunlarında daha çarpıcı gelişme ve hamleleri beklemek gerekiyor.
