Dış açıklar sorununu herkes biliyor’85 Ancak nereye gideceğimizi bilenler az... Bazıları da bilmezlikten geliyor... Yani bir alamete bindiğimizin herkes farkında... Ancak kıyamete gittiğimizin farkında değiliz.
2011 yılı Gayrisafi Yurt İçi Hasılamız (GSYH ) 780 ile 800 milyar dolar arasında olacak. Buna karşılık aynı yıl Türkiye’nin dış ticaret açığı 106 milyar dolar oldu. Cari açığı ise 75 milyar dolar olacak.
75 milyar dolarlık cari açık ne demektir ? Kaba bir hesap yapalım... Cari fiyatlarla 2010 yılı GSYH’sı 1.103 milyar dolardır. 2011 yılı GSYH’sının ise 1.270 milyar lira olması bekleniyor. Arada 164 milyar lira fark var. Yani enflasyonun etkisi dahil ( cari fiyatlarla ) bir yılda GSYH 167 milyar lira artmış. 2011 yılı için dolar kurunu ortalama 1.70 olarak alırsak, demek ki GSYH hasıla, dolar olarak bir yılda 98 milyar dolar artmış. 75 milyar doları bu 98 milyar dolarla karşılaştırırsak, açığın ne kadar büyük olduğunu görebiliriz.
DIŞ AÇIKLAR
2002 2011 DEĞİŞME
İmalat (Milyar $) 36.1 135.0 3,7 KAT
İthalat (Milyar $) 69.3 240.8 3.5 KAT
İhracatın ithalatı
karşılama oranı (%) 69.9 56.0 13.9 PUAN
Dış ticaret açığı -22.1 -105.9 4.8 KAT
Cari açık -0.6 -76.0 12.6 KAT
Dış ticaret, gelişmekte olan ülkelerin kalkınmasında önemlidir.. Özellikle yatırım malı ve teknoloji ithalatı, kalkınmayı hızlandırır. Bu nedenle ortaya çıkan cari açık sürdürülebilir. Ne var ki, Türkiye cari açığı yatırım yapmak için vermiyor. Zira 2011 yılında yaptığımız 245 milyar dolarlık toplam ithalatın yalnızca yüzde 15.5’i kadar, (37.2 milyar dolarlık ) yatırım malı ithal etmişiz. Bu yatırım mallarının üçte ikisini eskiyen ve aşınan mevcut yatırımların yenilenmesi için yapmışız. Kalan üçte biri yani yalnızca 12 milyar doları kadar ile yeni yatırım malı ithal etmişiz.
Özet olarak, aslında enerji dahil, Türkiye’de çok rahat üretebileceğimiz aramalı ve hammadde ile tüketim malı ithalatı için cari açık veriyoruz.
2011 YILI İTHALATIN YAPISI
MİKTAR ($) PAY (%)
YATIRIM MALLARI 37.3 15.5
ARAMALI VE HAMMADDE 173.1 71.9
TÜKETİM MALI 29.7 12.3
DİĞERLERİ 0.7 0.3
TOPLAM 245.0 100.0
Tekrar etmek gerekir ki, bugüne kadar, yatırım yaptığımız için cari açık vermedik... Dış ticaret politikası, kur politikası, istikrar politikasını popülist doğrultuda kullandığımız için ve içerde rahatça üretebileceğimiz sözgelimi pamuk, iplik, deri vb. gibi malları ithal ettiğimiz için cari açık veriyoruz.
2011 yılı ithalatı içinde, 34 milyar dolar gizli veri şeklinde bir rakam yer almaktadır. TÜİK’in petrol ithalatı tablosunda 2011 yılında 18 milyon ton ham petrol ithal edildiği ve fakat 2002 yılından beri, fiyatın gizli veri olduğu için verilmediği yazılıdır. İthal ettiğimiz ham petrolün bir kısmını rafinerilerde işeyerek ihraç ediyoruz. Yani ithalatımız içinde bir tek ham petrol ithal etmeye mecburuz... Ancak bunun karşılığında da 23 milyar dolarlık turizm gelirimiz var. Yani ham petrol ithalatına rağmen, Türkiye cari açık vermek zorunda değil.
Yapılması gereken öncelikli iki sorun var... Bir; kur baskısı yaratan Merkez Bankası, bu politikalarını değiştirmelidir. İki; iç üretime elle tutulur yatırım teşvikleri verilmelidir. Bu ikisini de hükümetin yapmaya niyeti yok. Zira siyasi iktidarı Türkiye’nin geleceği değil, bugünü ilgilendiriyor.
