Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Kasım ayı itibarıyla bankaların yapılandırdığı kredilerin miktarını 118 milyar lira olarak açıkladı.
Yani ben bu krediyi ödeyemiyorum diyerek banka ile masaya oturanların ertelenen kredisi.
118 milyar liranın içinde Kredi Garanti Fonu kredileri de var.
KGF bir süredir ödenmeyen krediler için bankalara git, yapılandır gel diyor.
Yani bir nevi ödeme için yan çiziyor.
Bankalar sürekli olarak yapılandırma ile uğraşıyor.
Yapılandırma doğru mu, elbette doğru.
Ancak şunu da unutmamak lazım. Bankaların sınırsız bir kaynağı yok. Paranın maliyeti ve itibarı var. Yani maliyeti verseniz bile bulabilmeniz için itibar önemli.
Tıpkı kredi notu gibi.
Türk bankaları iç piyasadan yeterince mevduat toplayamıyorlar. Çünkü ülkede iktidar kabul etmese de büyük bir kriz var ve belirli bir kesimin elindeki paranın dışında mevduat yok. O da sürekli olarak pozisyon değiştiriyor. Bazen aylık mevduatta bazen ise dövizde.
Türkçesi, yerlinin mevduatından bankalara pek hayır gelmiyor.
Durum böyle olunca bankalar Londra'da yabancı finans kaynaklarının kapısını çalıyor.
Yani sendikasyon.
Sendikasyon maliyeti, son bir yılda ciddi anlamda arttı. Türk bankaları bir yıl önce uluslararası faiz yani LİBOR artı yüzde bire yakın borçlanırken, şimdi bu oran LİBOR artı 3'e dayanmış durumda.
Bu kadar yüksek maliyetle yurt dışından para bul ve iç piyasada borcunu ödeyemeyenleri fonla.
Nereye kadar bunu yapacaklar, o bilinmiyor.
Bilinen bir şey var ki, iktidar, sürekli olarak bankaları krediye ve yapılandırmaya zorluyor.
KGF destekli yeni kredi
Perşembe günü Bakan Albayrak'ın katıldığı bir toplantı ile KGF destekli KOBİ kredisi açıklandı.
Amaç sıkışık olan KOBİ'leri desteklemek için devlet kefaletli kredi vermek. Bu projeye kamu bankaları başta olmak üzere Sabancı'ların Akbank'ı ve İş Bankası hariç hepsi katıldı. Bu bankalar devletin kefil olduğu krediyi küçük işletmelere verecekler.
Mevduat faizinin yüzde 24 seviyelerinde olduğu bir dönemde bankalar yüzde 20 faizle kredi verecek.
Tamam, ileride faizlerin daha da düşeceğini kabul edebiliriz. Ancak ya düşmez ise?
Bir de KGF, bu kredileri verecek bankalarla nasıl bir anlaşma yapıyor?
Zira ilk KGF kredisinde bazı bankaların etik olmayan masraflar aldığı defalarca belgelendi.
KGF kredisi alan KOBİ'lere en az 3 sigorta poliçesi satan, krediyi 40 gün vadesizde tutan bankaları görmedik mi?
KGF hiçbir müdahale etmedi.
Çünkü müdahale ederse biliyordu ki, bankalar bu parayı vermeyecek.
Şimdi KGF'nin bu masraf ve sigortalar konusunda bankalara herhangi bir uyarı yapmış olduğunu hiç sanmıyorum. Çünkü bankalar zaten kredi vermek için pek gönüllü değil.
Aslında her şey bir tiyatro. Bankalar da bu tiyatroda sadece çıkarı doğrultusunda rol kesiyor.
Bu da yeni icatları
Bankalar gün geçmiyor ki, yeni bir komisyon icat etmesinler. Bireysel müşterilerde BDDK düzenlemesi nedeniyle pek bir şey yapamayan bankalar, KOBİ ve işletme kredilerinde adeta serbest bırakılmışlar. Kontrolsüz bir keyfiyet var.
Sıkışıp bankaya gelen işletmelere öyle sigortalar kesiliyor ki, yok artık diyorsunuz. Şimdi de peşin komisyon uygulaması getirildi.
Bankaların kredi iştahı kapalı. Kredi vermek istemiyorlar. Bunda takip tutarlarının ödenmiş sermayeyi aşması, kaynak tarafında yetersizlik, yakın izleme, ön izleme gibi teminat açığına düşmüş veya gecikmiş kredi taksitleri olan dolu ve donuk kalan kredilerin etkisi de var mutlaka.
Geriye verebilecek kredi kaynağı azalmış durumda. Haliyle krediyi nasıl satarım dertleri yok. Geriye ne kalıyor: Bu krediyi yüksek faiz ile yanında komisyon ve sigorta yaparak satarım deniyor. Şubelere kredi hedef baskısı yok artık. Performans toplantılarında bazen adı bile geçmiyor, varsa yoksa mevduat toplayın vadesiz ortalama yaratın konuşuluyor. Hâl böyle olunca satılacak kredide de akla hayale gelmeyen yan ürünler satılıyor. Ağustos itibarıyla taksitli ve orta uzun vadeli (6 ay 1 yıl) spot krediler durdu. Kısa süreli denilen Rotatif/BCH Krediler veriliyor genelde. Onda da peşin komisyon uygulamasına geçti çoğu banka. Yasal ve etik değil aslında. Komisyon ve ücret bir hizmete karşı verilir. Kredinin geliri faizdir. Komisyon da nereden çıktı demeyin. Tam bir fırsatçılık. Müşteri zaten sıkışmış durumda, pazarlık yapacak fazla şansı yok. Rotatif/BCH denilen kredide peşin komisyonlar dudak uçuruyor. %1 ile %5 arasında değişiyor. Bugün krediyi kullandın yarın kapadın peşin komisyon yandı gitti.
Geçmiş olsun. Bir hafta sonra tekrar kullandın hop tekrar peşin komisyon.
